Istanbul – Vorig jaar moest de Iraans-Turkse zakenman Reza Zarrab zijn jetsetleven, dat hij deelde met de Turkse popster Ebru Gündes, plotseling opgeven. In Amerika werd hij gearresteerd op verdenking van samenzwering bij het omzeilen van internationale sancties tegen Iran. Zarrab sloot een deal, waardoor hij de afgelopen week niet als aangeklaagde maar als getuige in een New Yorkse rechtbank vertelde hoe Turkije met zijn hulp de sancties tegen Iran omzeilde. Op rechtbanktekeningen is te zien hoe Zarrab het ingenieuze systeem, waarbij Iran en Turkije via twee Turkse staatsbanken olie voor goud verhandelden, in detail uittekent. Mehmet Hakan Atilla, voormalig bestuurder van de betrokken Halkbank, is de enige van de acht aangeklaagden in hechtenis.

Zarrab deed een boekje open over de miljoenen smeergeld die hij betaalde aan Turkse ministers die bij banken intervenieerden om de transacties mogelijk te maken. Dat de zaak verstrekkende politieke en economische gevolgen zal hebben in Turkije lijkt evident, maar waaruit die precies bestaan is niet te voorspellen. De Turkse regering schoot in een voorzichtige verdedigingsmodus. In de door de regering gedomineerde media bleef het stil, maar Zarrab zag zijn bezittingen, waaronder villa’s aan de Bosporus en een privé-jet, geconfisqueerd.

Vermoedelijk zullen de banken boetes krijgen. Die komen voor rekening van de belastingbetaler. Maar naast economische consequenties moet er ook een politieke prijs worden betaald. Eén man ligt in elk geval in de vuurlinie. Enkele dagen voor het proces in New York begon, onthulde de leider van de Republikeinse Volkspartij een andere corruptiezaak. In door Kemal Kilicdaroglu openbaar gemaakte documenten staat dat familieleden van de toenmalige premier Recep Tayyip Erdogan in 2011 en 2012 via een bedrijf op het eiland Man zo’n vijftien miljoen dollar overmaakten aan personen uit de inner circle van de huidige president Erdogan.

Om de impact van de verklaringen van Zarrab te verminderen zal Erdogan proberen de economische tegenslag – reeds aangekondigd door een hard in waarde gekelderde Turkse lira – op Kilicdaroglu af te schuiven. Diens openbaring van de corruptiezaak maakt het voor Erdogan eenvoudig hem neer te zetten als verrader die samenspant met anti-Turkse, buitenlandse mogendheden. Erdogan zei dat Kilicdaroglu een zware prijs voor zijn daden zal betalen. Dat het eerder niet goed afliep met degenen voor wie hij die woorden gebruikte is een teken aan de wand.