Is dat Sasa? Ja? Met Eric. Hé Eric! Hoe is het? Goed. Als je dat onder deze omstandigheden kunt zeggen. Hoe is de situatie nu? Rustig. Door de bewolking denk ik. Maar eergisteren duurde het luchtalarm zevenentwintig uur. Zeven-en-twintig uur? Ongelooflijk hè. Wat dóe je dan? Je weet niet wat je moet doen. Wat doe jij? Ik kijk naar het nieuws. Maar ik geloof de Navo niet, de Serven niet, de Albanezen niet. Iedereen liegt en doet aan propaganda. Ik word al tien dagen aangevallen, dat kun je niet echt propaganda noemen! Nee… Een Albanese collega van mij in Pristina is vermoord. Maar ik weet niet of het echt waar is. Dat is het! Ik geloof alleen nog wat ik zelf zie. Er was net op de radio een discussie over het belang van Kosovo als bakermat van de Servische cultuur… Als de Navo zo doorgaat, dan zijn die kloosters straks ook plat. Dan is het cultuurprobleem opgelost! Ja. Maar ik moest aan je denken, want daar hebben wij ook zo veel over gesproken, weet je nog? Ja, ik heb je toen ook foto’s laten zien van al die demonstraties tegen Milosevic hier in Belgrado. Ja, mooie foto’s… Maar nu is vóór of tégen Milosevic zijn geen issue. Bommen maken geen onderscheid, die vallen op allebei, snap je? Maar de bedoeling van de bombardementen was dat men zich tegen Milosevic zou keren, onder andere… Maar dát gebeurt niet? Integendeel! Navo heeft voor elkaar wat sinds 1918 niemand is gelukt. Het Servische volk is herenigd! Voor- en tegenstanders van Milosevic staan hand in hand op bruggen als levend schild! Het is ongekend… Ik had nooit geloofd dat zoiets mogelijk was! Geen verhitte discussies aan Sasa’s keukentafel. Nee, maar je kunt ook niet verwachten dat iemand zich tegen de regering keert, hoe fout die ook is, om aan de kant te gaan staan van diegene die je huis bombardeert. Mijn land heeft jullie Mig naar beneden gehaald. Wat??? Een van die twee Migs, wist je dat niet? Dat Néderland het was, dat wist ik niet, nee. Zie je mij nu ook als vijand? Nee natuurlijk niet. Het is je regering… Het is je niet gelukt weg te komen, hè? Nee. Maar ik hoorde dat in Hongarije ook afschuwelijke dingen gebeuren! Vrienden van ons, die het wél gelukt is, zijn uit het hotel gegooid en in elkaar geslagen… Terwijl die jongen gevlucht is omdat hij niet in het leger van Milosevic wil! Jij bent hier altijd welkom, dat weet je hè. Oók als het niet mag van mijn regering! Dank je Eric. Dan keren we ons tegen álle regeringen. Hahaha, ja. ‘Sasa & Eric against all!’ Weet je, politiek is zo klote. Ik heb nu iets meegemaakt wat ik nooit met je kan delen. En dat is? De sirenes! Die pijn in je buik als ze afgaan. En dan de ontploffing. Er is een politiebureau op honderd meter van ons huis. Daarom zijn we hartstikke bang. Hoe is Ana? Ze is oké. Zij is vijftien, maar jongere kinderen, van vrienden en zo, zijn in een permanente shocktoestand. Omdat ze begrijpen… Nee, omdat ze het níet begrijpen! Ze zijn bang voor iets wat wij ze niet kunnen uitleggen. Maar wat zeg je dan? Nou, de dochter van mijn broer schrok van de sirenes. Ze is drie. Toen hebben ze haar verteld dat een meneer trompet aan het spelen is. God ja. Dus was ze even rustig. Maar na drie keer wil ze dat mijn broer die man laat ophouden met trompetspelen. Hij speelt lelijk, zegt ze. Goh… Zij ziet natuurlijk ook de angst in jullie ogen. Ja natuurlijk. Zelfs de hond voelt dat er iets niet in orde is. En wat doet Ana? Video kijken, lezen… De scholen zijn dicht. En jij? Ik ga elke dag naar de zaak. Die moet verplicht open, dat is een bevel. Maar niemand komt een foto maken, denk ik. Nee, nauwelijks. En ‘s avonds? Dan probeer ik informatie van het Internet te halen. Je gaat niet naar een schuilkelder? Er is maar voor vijftien procent van de bevolking plek, dus… Ik zou bovendien helemaal gek worden daar. Heb je de ramen afgeplakt? Fuck de ramen. Die kun je later repareren. Maar hoe je de ziel straks moet repareren, weet ik niet. Nee ik bedoel, vanwege glasscherven! Ik hoorde in Bosnië dat je het beste in de badkamer kunt zitten, want daar zijn geen ramen. O zo. Ja, wij hebben alles afgeplakt. Met kruisen erop en doeken en zo. En er is eten? Nog wel. Mensen helpen elkaar, echt ongelooflijk. Er is de afgelopen dagen niet één diefstal in Belgrado gepleegd. Je kunt je auto gewoon open laten staan! Bij ons zie je vluchtelingen uit Kosovo op tv. Ja afschuwelijk. Ken jij er mensen eigenlijk? Nee, ik ben er maar één keer in mijn leven geweest. Maar ik denk niet dat na deze ingreep van de Navo Serven en Albanezen nog met elkaar om zullen gaan. Ja, net als in Bosnië. De grenzen tussen Serven en moslims zijn scherper dan ooit, mede dankzij de internationale gemeenschap. Maar die collega van jou uit Pristina… Hier wordt gezegd dat hij nog leeft. Hij is in Macedonië - shit, de sirene! Wat? De sirene! Gaat de sirene nu af? Ja nu! Wil je het horen? Ik loop nu naar buiten. Hoor je het? Jezus ja… Ga nou niet buiten staan! Zo klinkt het dus. Ben je nu binnen? Ja. Ik, Jaca, de kinderen, mijn ouders, mijn broer en zijn familie… Moet je niet iets doen? Je kúnt niks doen. Jezus. Dát is dichtbij! Shit! Hallo? Sasa! Ben je er nog? Eric, hoor je dit? Ik weet niet wat ik hoor. Ontploffingen. Dichtbij. Wacht even. De andere telefoon gaat. Het is Vlada. Wat gebeurt er? Het centrum is gebombardeerd… pal naast het ziekenhuis… verdomme!!! Alles staat in brand… Vlada kan het vanuit zijn raam zien… een enorme vuurzee… dit doen ze nou met jouw belastingcenten, Eric! Zijn er slachtoffers? Wie weet… Vlada belt zo weer. Klote. Ik weet niet wat ik moet zeggen. Dit moet stoppen, echt waar! Klotepolitici. Sasa, je bent toch niet van plan om ook als levend schild op die brug te gaan staan, hè? Eh… Nou… Dat ga je níet doen, oké? Oké Eric, oké. Als ik iets voor je kan doen… Ik vrees dat je helemaal niets voor me kunt doen. Nee… Hou je taai. Doe ik. Doe iedereen de groeten. Doe ik… Ciao. Ciao.