Terwijl Barack Obama zijn afscheidsspeech hield, plande Trump zijn persconferentie alias one man show over de invloed van Russische hackers op de Amerikaanse verkiezingen. Het definitieve antwoord moet nog komen, maar in ieder geval was de aandacht even afgeleid van zijn voorganger Obama, en daar was het om te doen.
Het verleden is voorbij, het nieuwe Amerikaanse hoofdstuk begint bij Trump, alsof er daarvoor niet het een en ander is gepasseerd. Ik noem een kleinigheid: de Koude Oorlog, de verhouding tussen de communistische wereld en het vrije Westen. Nee, de Sovjet-Unie is al lang ter ziele, maar Vladimir Poetin is nu juist de man, als ex-kgb’er, die het hart van dat communistische systeem uitmaakte. En Poetin is voor Trump weer de man om zaken mee te doen: meermalen heeft hij de Russische leider geprezen, niet vanwege zijn democratische gezindte of zijn rechtsstatelijkheid, maar vanwege zijn eh… autoritaire leiderschap. Op voorhand pleit Trump voor het opheffen van sancties tegen Rusland, ooit ingesteld als antwoord op de annexatie van de Krim. Wie weet kan Amerika dan een wapendeal met Rusland forceren. Inderdaad: wie weet het? In ieder geval is ‘het Westen’ nu al ontwapend.
Misschien nog alarmerender is dat Trump Angela Merkel en Poetin op één lijn stelt – hij wil ze allebei met vertrouwen tegemoet treden, zei hij in een quasi-interview tegen Bild en The Times, totdat ze hem een kunstje flikken. Daar worden het zeer democratische Duitsland en het autoritaire halffabrikaat Rusland aan elkaar gelijk gesteld. En tussen neus en lippen door wordt het hele EU-project afgeschilderd als een ‘instrument’ van Duitsland om over het oude continent te kunnen heersen. Een halve Hitlersnor voor Angela Merkel.De wittebroodsweken voor Trump beginnen op 20 januari, en iedereen die manhaftig blijft roepen dat het vast zal meevallen heeft steeds minder feiten om zich op te beroepen. Voor Europese regeringsleiders is Trumps algehele desinteresse in het Europese project ontnuchterend. Echt onrustbarend is zijn enthousiasme voor de Europese radicaal rechtse partijen die in één en dezelfde beweging proberen het EU-project te torpederen en zich aan te schurken tegen Poetins regering. Etno-nationalisme, geïnspireerd door Poetin en Trumps America First. Fellow travellers die zich ditmaal vooral vanuit de radicaal rechtse hoek melden, maar verder net zo weinig last hebben van een historisch bewustzijn als hun radicaal linkse soortgenoten van vroeger. Eindelijk krijgt het oude psp-lijk zijn zin: Nederland uit de Navo.
Het enige lichtpuntje: Europa kan het zich niet langer permitteren te rekenen op de welwillendheid van de Verenigde Staten. Met Poetin als intrigant aan de ene kant en Trump als de afwezige derde moet Europa zichzelf versneld waarmaken. En ja, daar is haast bij. Juist in Nederland, dat onevenredig zwaar is getroffen door de ramp met de mh17, waarin Poetins Rusland overduidelijk de hand heeft gehad, zou je wat minder Rusland-enthousiasme verwachten. Maar de nee-stemmers in het Oekraïne-referendum zijn nu de ja-zeggers tegen Poetin.
Vroeger dacht ik altijd over Suriname en Bouterse: arm land dat zich geen geheugen kan permitteren. Datzelfde dreigt nu voor Nederland.