Sofia – Met fakkels in de hand en gekleed in militaire kledij verzamelden zich afgelopen zaterdag ongeveer tweehonderd extreem-rechtse activisten bij het huis van Hristo Lukov, de Bulgaarse generaal en aanhanger van het naziregime die werd gedood door het Bulgaarse verzet in februari 1943. Ondanks het verbod van het gemeentebestuur kan deze Lukov-mars sinds 2003 elke februari worden gehouden, omdat de rechtbank dat verbod elke keer weer introk. Tot dit jaar: het hooggerechtshof hield het demonstratieverbod in stand, alleen de manifestatie bij Lukovs huis mocht doorgaan.
De Lukov-mars roept steeds meer verzet op. In 2018 werd de demonstratie veroordeeld door het Bulgaarse ministerie van Buitenlandse Zaken en de Amerikaanse ambassade. Dit jaar vroeg de officier van Justitie van Sofia om het schrappen van de registratie van BNS-Edelweiss, de organisatie achter de mars. Toch blijft de situatie in Bulgarije zorgwekkend, vind Amnesty International Bulgarije. ‘Het antisemitisme groeit en Bulgarije is een van de speerpunten van Europees extreem-rechts’, zegt Konstantin Kirilov. ‘Zo zijn er de laatste jaren extreem-rechtse grensmilities in het leven geroepen, er zijn meer leden gerekruteerd, en er wordt intensief samengewerkt met verwante organisaties in heel Europa.’
Amnesty noemt met name de organisaties Shipka en de Vasil Levski Military Union die in de grensstreek ‘burgerarrestaties’ uitvoeren tegen migranten die uit Turkije komen. ‘Dit soort organisaties grijpt de Lukov-mars aan om de onderlinge banden te verstevigen en nieuwe leden te rekruteren’, meldt Amnesty.
Het internationale karakter van de manifestatie werd ook duidelijk in de aanloop naar de demonstratie. Duitsland bijvoorbeeld verbood tien van haar burgers om naar Bulgarije af te reizen voor de mars. Tijdens de manifestatie waren sommige toespraken in het Engels en ook waren er vlaggen te zien van extreem-rechtse groepen elders uit Europa.
Eerder die dag liepen zo’n driehonderd mensen, waaronder lgbt- en anarchistische activisten, van het Banskiplein naar de gemeenteraad van Sofia, waar ze een korte demonstratie tegen de opkomst van het fascisme hielden. De antifascistische mars werd door de politie beschermd.
Bij Lukovs huis circuleerden echter foto’s van mensen die de antifascistische demonstratie hadden bezocht. De politie adviseerde daarop verslaggevers die ook bij de tegendemonstratie aanwezig waren geweest om de extreem-rechtse manifestatie snel te verlaten.