Bij de vraag of de film van Wilders nu wel of niet moet worden uitgezonden doen de motieven van Wilders niet meer ter zake, want hoewel niemand de film heeft gezien, bemoeien de binnenlandse en buitenlandse politiek zich ermee – en om die reden is het ook mijn zaak geworden. Een zaak waarover ik op zijn minst goed geïnformeerd wil zijn om er zelf een oordeel over te kunnen vellen. En ik vel nog altijd liever zelf een oordeel dan dat ik mij laat vertellen waar die film over gaat en op basis daarvan conclusies trek. Dus ik wil die film graag zien.
Nu kun je stellen dat je als omroep niet mee wilt werken aan de verspreiding van het gedachtegoed van Wilders; jij hebt als zender bijvoorbeeld andere doelstellingen voor ogen dan de PVV. De Vara zal, als het gaat om nieuwsitems, andere keuzes maken dan BNN. Daar is op zichzelf weinig tegen in te brengen: Het Parool brengt ook ander nieuws dan De Telegraaf.
Maar dan is de vraag: als je overtuigd bent van de nieuwswaarde van de film en je vindt eigenlijk ook dat hij uitgezonden moet worden, mag je dan besluiten om niet tot uitzending over te gaan omdat je de consequenties vreest?
Ja, dat mag, maar het is weinig moedig. Je zwicht dan immers voor de bedreigingen onder het motto: ach, eigenlijk heeft Wilders toch niets nieuws te zeggen.
Het vreemde is dat thans de paradoxale situatie is ontstaan dat alle binnenlandse en buitenlandse waarschuwingen (het zou wel eens doden kunnen kosten) om de film niet te vertonen juist de redenen zijn geworden om hem wél te vertonen.
Nogmaals: de boodschap van Wilders doet niet meer ter zake. Het gaat nu immers eerder om de vraag: moet je verantwoordelijkheid nemen voor het uitzenden van een film waarvan de boodschap misschien redelijk eenvoudig en wellicht beledigend is (de koran is een fascistisch boek) en die daardoor angst, moord en doodslag kan veroorzaken?
De vraag alleen al toont aan dat er een groter belang is ontstaan dan de inhoud van de film. Juist door alle commotie – in feite zijn het bedreigingen – komt het nu aan op een principiële stellingname.
Ik moet dan altijd denken aan het motto van Het Parool: vrij, onverveerd. Bij dat tamelijk ouderwetse woord ‘onverveerd’ voel ik me toch zeer thuis, omdat het onbuigzaamheid betekent daar waar je gemakkelijk buigzaam als een veer zou kunnen zijn. Onverveerd betekent eveneens dat je de consequenties aanvaardt, omdat je het principe – bijvoorbeeld onbedreigde, eerlijke, goede nieuwsvoorziening waardoor iedereen zelf kan oordelen – belangrijker vindt dan bijvoorbeeld de zaak van Wilders.
Als wij het zinvol vinden om de film te laten zien, moeten we dus niet bang zijn en de film uitzenden, zodat iedereen zelf kan beoordelen hoe verstandig of onverstandig Wilders is. We maken zelf wel uit wat we vinden en doen en we laten ons niet in gijzeling houden door een kleine minderheid die ons bedreigt.
Stel dat die minderheid ons na het uitzenden bedreigt, stel dat die minderheid overgaat tot brandstichting en moord en doodslag, wordt daarmee dan niet het gelijk van Wilders bewezen? En stel dat wij zwichten voor die bedreigingen, bewijzen wij dan ook niet het gelijk van Wilders? Is het dan niet veel beter die film te tonen en te laten becommentariëren vanuit verschillende invalshoeken?
Maar hoe zit het dan met al die secretaresses, pizzakoeriers, stagiaires, tijdelijke hulpen en ‘Johnny’s van de post’, die niets met de omroep te maken hebben en dan opeens onderwerp worden van bedreiging? Moet ik daar ook rekening mee houden als ik een held wil zijn?