Gelukkig geen volledige lockdown, wel fors aangescherpte maatregelen. Gedwongen door een schier eindeloze stroom van sprekende hoofden die – als in een middeleeuwse flagellantenprocessie – met hel en verdoemenis dreigden als er niet terstond strengere maatregelen werden genomen, probeert het kabinet onze ruimtelijke bewegingsvrijheid in te perken om verspreiding van het virus tegen te gaan.
De gevolgen zullen die van een tweede lockdown niet veel ontlopen. In zijn laatste Macro Economische Verkenningen raamde het Centraal Planbureau de kosten daarvan op zo’n tien procent. Dan hebben we het over pakweg zeventig miljard euro. Ook de werkloosheid zou in dat scenario fors oplopen en in 2021 maar liefst tien procent van de beroepsbevolking bedragen. Met fikse gevolgen voor begroting en staatsschuld. Die zouden volgend jaar weleens naar respectievelijk min negen (!) en plus 72 procent van het bruto binnenlands product kunnen gaan.
Het zijn cijfers waar de gevolgen van de crisis van 2008 bij verbleken. En waar schrijnend sociaal-economisch leed achter schuilgaat. Variërend van middenstanders die failliet gaan, zzp’ers die hun orderportefeuille zien opdrogen, millennials die een leven lang minder salaris zullen incasseren, meer kinderen die in armoede opgroeien, tot een publieke sector die weer vijftien jaar speelbal wordt van bonentellers die van alles de prijs en van niets de waarde kennen.
Om maar te zwijgen van de gezondheidsschade die recessies en depressies veroorzaken. En die vooral neerslaan bij kwetsbaren, laagopgeleiden en armen. Je vraagt je van de weeromstuit af waarom zelfbenoemde arbeiderspartijen als de SP en de PvdA nu al zeven maanden luidkeels om strengere maatregelen roepen.
En waarom? Als je naar de cijfers van het RIVM kijkt, zie je dat de ziekenhuisopnames weliswaar toenemen maar in het niet vallen bij die van maart en april. Toen beliepen ze vijfhonderd of meer patiënten per dag, nu zijn het er enkele tientallen: 57 was het gemiddelde over de laatste drie dagen om precies te zijn. Kijk je naar het aantal sterfgevallen, dan zie je hetzelfde. Weliswaar een lichte stijging, maar onvergelijkbaar met toen. In maart en april tussen de honderd en honderdvijftig per dag, nu zijn ze op de vingers van één, twee, drie handen te tellen.
De enige grafiek van het RIVM die serieus omhoog gaat, is die van de positieve testuitslagen. Waren dat er destijds tussen de zeshonderd en dertienhonderd per dag, nu zijn het er zo’n vierduizend per dag. Die stijging gaat echter vrijwel gelijk op met de stijging van het aantal uitgevoerde tests. Op de website van de GGD kun je zien dat er elke week meer tests worden afgenomen. Begin juni waren dat er nog een kleine vijftigduizend, nu zijn dat er rond de driehonderdduizend per week. Sinds 1 juni zijn er in totaal 2.460.663 tests afgenomen. Vind je het gek dat het aantal positieve uitslagen stijgt?
De flessenhals was en is de beschikbare zorgcapaciteit. In maart en april konden de ziekenhuizen de toestroom van coronapatiënten niet aan en moest een dringend beroep worden gedaan op buurland Duitsland om Italiaanse toestanden te voorkomen. Inmiddels zijn we zeven maanden verder, verslechtert het beeld opnieuw (een beetje), en lopen we ogenblikkelijk wederom tegen de grenzen van de zorg aan. Volgens de website van het Landelijk Centrum Patiënten Spreiding bedraagt de ic-capaciteit in Nederland tussen de 650 en 750 bedden per dag. De totale capaciteit bedraagt zo’n twaalfduizend bedden. Die aantallen zijn gebaseerd op langjarige gemiddelden en zijn bedoeld om kostbare onderbezetting te voorkomen. Het betekent dat ziekenhuizen kleine of grote golven van nieuwe patiënten nauwelijks aankunnen. Dat was de voorbije jaren met griepepidemieën zo, het was in maart en april met de eerste coronagolf zo, en het dreigt nu weer te gebeuren.
Dat is de echte schande van deze crisis: dat de economie (weer) op slot moet en jongeren, middenstanders en handwerkers opnieuw het haasje worden, omdat begin deze eeuw een batterij ideologisch benevelde zorgeconomen, met het werk van de neoliberale Amerikaanse econoom Alain Enthoven in de hand, onze ziekenhuizen heeft mogen ombouwen tot autofabrieken. Daardoor is sinds 2006 het aantal bedden met tienduizend gedaald, zijn de zorgpremies met vijftig procent gestegen, is de eigen bijdrage verdrievoudigd en kunnen uitgerangeerde politici bij zorgverzekeraars gemiddeld drie ton per jaar vangen.
Leve de marktwerking in de zorg.