De onvrede is primair economisch van aard. Het zou de bondskanselier in Europa om niets anders zijn te doen dan het veiligstellen van Duitse spaartegoeden en daarmee haar eigen herverkiezing. Merkels entourage lijkt niet wakker te liggen van deze al te opzichtige poging de schuld voor het Franse falen af te schuiven. Tot dusver liet president Hollande het na om structurele hervormingen door te voeren. En die, zo klinkt het vanuit het Kanzleramt, zijn hard nodig. Vorige week bereikte de Franse werkloosheid een nieuw record.

Ook op cultureel vlak is er onmin. Hier zijn het de Duitsers die protesteren. Dit naar aanleiding van De l’Allemagne 1800-1939: Duitse denkers en schilders van Friedrich tot Beckmann, de onlangs geopende expositie in het Louvre. Het Duitse weekblad Die Zeit veroordeelde het als een ‘politiek-cultureel schandaal’. De Frankfurter Allgemeine Zeitung sprak over historisch broddelwerk en stelde dat alle clichés over de ‘duistere en romantisch-gevaarlijke buurman’ weer eens zijn bevestigd. Vanuit de kunstwereld klonk eerder al kritiek. Door het ontbreken van zeer ‘Europese’ bewegingen als Bauhaus en het expressionisme zouden de curatoren het doen lijken alsof Duitsland cultureel geheel op zichzelf teruggeworpen was. Maar dat is niet waar Duitse kranten zich aan storen. Die ergeren zich aan de vertoning van een fragment uit Olympia, de ode aan de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, van de met de nazi’s sympathiserende cineaste Leni Riefenstahl. Of aan De vogelhel van Max Beckmann uit 1938. Het in Amsterdam vervaardigde schilderij zou een verzinnebeelding zijn van de nazi-barbarij.

‘Het nationaal-socialisme waarmee de expositie eindigt dient zich aan als een onontkoombaar lot’, stelt de Frankfurter Allgemeine verontwaardigd. Henri Loyrette, de scheidend directeur van het Louvre, toonde zich ‘verrast en diep verdrietig’ door de ontstane polemiek. In een ingezonden brief in Die Zeit noemde hij de kritiek ‘ongefundeerd’. De Franse premier Jean-Marc Ayrault, voormalig leraar Duits, besefte dat hij een meer verzoenende toon moest aanslaan, zeker na de harde woorden over Duitsland vanuit zijn partij. Op zijn Twitter-account wees hij op het belang van de Frans-Duitse dialoog. ‘Om het Europese project nieuw leven in te blazen en de weg naar economische groei terug te vinden is de Frans-Duitse vriendschap cruciaal’, zo luidde zijn tweet in het Duits. Het is de vraag of het zal helpen. Weekblad Der Spiegel sprak begin deze week al van een Frans-Duitse ijstijd die in het verschiet lag.

(zie ook ‘Don’t mention the war’ Een Frans-Duitse relatiecrisis in De Groene van deze week)