Teheran – Sinds de Verenigde Staten en de Europese Unie eerder dit jaar strengere handelssancties afkondigden vanwege Irans omstreden nucleaire programma is de import van medicijnen geslonken. Het hoofd van de Iraanse parlementaire gezondheidscommissie heeft aangekondigd dat de voorraden westerse farmaceutica naar verwachting binnen twee maanden op zijn. Naar schatting worden ruim zes miljoen patiënten met kanker, ms en hart- en nierproblemen hierdoor getroffen. Onlangs stierf een vijftienjarige hemofiliepatiënt door een tekort aan stollingsmiddelen.
Op zich is het niet verboden medicijnen vanuit de VS of Europa naar Iran te exporteren. Tot voor kort hadden fabrikanten een speciale vergunning van de Amerikaanse autoriteiten nodig, maar dat is na een recente ingreep van het Witte Huis niet meer nodig. Toch hangt het aantoonbare medicijnentekort samen met de sancties. Zo zijn westerse medicijnen door de gigantische waardevermindering van de Iraanse munt (een bijgevolg van de handelsmaatregelen) vrijwel onbetaalbaar geworden voor de overheid van Iran. Maar de belangrijkste oorzaak ligt bij het betalingsverkeer. De meeste Iraanse financiële instellingen, waaronder de Centrale Bank, staan onder zware sancties waardoor geen enkele Amerikaanse bank – of buitenlandse bank die nog toegang wil hebben tot de Amerikaanse markt – er zaken mee kan doen. De Europese en Amerikaanse farmaceutische industrie leveren geen producten aan Iran, simpel omdat er geen goed betalingsverkeer mogelijk is.
Ook hiervoor is door de regering-Obama, kennelijk geschrokken van de humanitaire consequenties van haar beleid, een regeling getroffen. Amerikaanse farmaceutische exporteurs mogen sinds eind oktober toch transacties uitvoeren bij twintig Iraanse banken. Op die manier moeten de medische hulpmiddelen de Iraanse patiënt alsnog bereiken. Critici vragen zich af of Amerikaanse bedrijven nu massaal medicijnen gaan exporteren naar Iran. Vaak zijn ze toch bezorgd om hun reputatie. Het realistische doemscenario is dat de sancties het Iraanse gezondheidssysteem zullen lamleggen.