De jaren zeventig. Het kunnen ook de beginjaren tachtig zijn geweest. Kardinaal Simonis had iets beweerd over homoseksualiteit en wij maakten hem meteen uit voor fascist, zoals toen gebruikelijk was. Ikzelf zat toen bij het Amsterdamse studentenblad Propria Cures en tekende de paus die een dame aan het neuken was. De paus had net het condoomgebruik verboden. Het was allemaal geen probleem; Vrij Nederland en Haagse Post (zo heette HP/De Tijd toen) gingen net zo ver als wij.
We genoten in die tijd van The Life of Brian en we zagen tot ons genoegen dat de confessionele partijen leden en steun verloren.
We zagen heel duidelijk de vernietigende kracht van godsdienst; bijna alle conflicten in de wereld hadden een religieuze basis. Links stond voor ongodsdienstig. De PvdA bestond voor een groot gedeelte uit afvalligen. Voormalig katholieken, ex-protestanten, ex-joden – ze waren verenigd in de sociaal-democratie en noemden zich progressief.
Nu lees ik dat Bos niet met zijn volle hart Ehsan Jami steunt, die een comité voor ex-moslims heeft opgericht. Hij vindt dat Jami niet de integratie bevordert. Bos meent dat partijgenoten als Aboutaleb, Albayrak en Arib het beter aanpakken.
Ik heb het nog eens nagezocht: deze partijgenoten hebben nooit iets gezegd over ‘geloofsafval’. (Dat is een term die Bos gebruikt waar ik toch steeds over moet nadenken: ‘geloofsafval’. Ik denk dat we dat maar als geuzennaam moeten nemen.)
Er wordt nu over geloofsafval gedacht op een schijnliberale manier. Ja, geloofsafval moet kunnen, maar waarom je er hard voor maken? Waarom dat zo ‘agressief’ naar buiten brengen? Waarom beweren dat je de profeet een misdadiger vindt en de koran een achterlijk boek; je schokt en beledigt daarmee de moslims. Aldus Wouter Bos.
Het punt is dat geloofsafval alleen ontstaat door te schokken en wellicht ook te beledigen. Dat kan niet anders. Een zoon of dochter die tegen zijn ouders zegt dat hij of zij niet het geloof van die ouders deelt, beledigt die ouders en schokt die ouders. En daarbij: Ehsan Jami, bijvoorbeeld, gebruikt, net als Ayaan Hirsi Ali en andere geloofsafvalligen, een beeld van de profeet en de islam niet als belediging, maar als conclusie na een analyse. Die conclusie kan fout zijn, maar Jami geeft in ieder geval de argumenten op grond waarvan hij tot die conclusie komt en hij wordt daarin gesteund door onder meer de wetenschap.
De PvdA heeft het altijd moeilijk gehad met de persoonlijke vrijheid van de mensen. Solidariteit werd vaak boven vrijheid gesteld; vaak ook om vrijheid te bewerkstelligen. Daarom is het vreemd dat Bos niet echt solidair is met Jami. Dat komt omdat hij moslims niet voor het hoofd wil stoten. Maar dat kan bijna niet anders. Hij is nu halfslachtig. Ik geloof oprecht dat Bos ‘het goed bedoelt’, maar het streven naar de goede bedoeling kan soms in conflict zijn met het uiteindelijke doel: de mogelijkheid van de mens om zich in vrijheid te ontplooien. Jami wordt in zijn vrijheid beperkt. Onder meer door zijn voormalige geloof in de islam. Hij strijdt daartegen. Hij verdient daarvoor de steun van mensen die eveneens menen dat de islamitische godsdienst je persoonlijke vrijheid beperkt.