Bij de groentewinkel bij mij om de hoek raakte ik in gesprek met een jongeman die daar af en toe werkt. Hij dacht dat ik in dienst was van de Tweede Kamer en was daar nieuwsgierig naar. Journalist in de Tweede Kamer was ook interessant. Zo kwam het dat hij op een dinsdag mijn gast was op het Binnenhof.
De jongeman studeert en is lid van een studentenvereniging. Laatst had hij voor de leden daarvan een studiereis naar een voormalig Oost-Europees land georganiseerd. Ik zie hem op dit moment overigens niet meer. Hij loopt stage bij een gerenommeerd accountantskantoor.
Die bewuste dinsdag hadden we een lunch met een pvda-Kamerlid en daarna een gesprek met de partijleider van GroenLinks. Mijn gast was belangstellend en de Kamerleden waren dat ook. O ja, mijn gast is van Turkse origine.
Ik moet aan hem denken in verband met de aanhouding van de Turks-Nederlandse columniste Ebru Umar door de Turkse politie. In de ogen van de Turkse politie heeft Umar in haar tweets de Turkse president Recep Tayyip Erdogan beledigd. Hoe zou mijn toenmalige gast denken over de vrijheid van meningsuiting? Vindt hij dat daar een grens aan zit? Heeft hij het gevoel dat als je op Erdogan scheldt je het hele Turkse volk beledigt, zoals iemand in de Volkskrant zei? Vindt hij ook dat wij, Nederlanders van Nederlandse origine, met twee maten meten, zoals het Turks-Nederlandse Kamerlid Tunahan Kuzu van de politieke beweging DENK onlangs suggereerde? Volgens het uit de pvda-fractie gestapte Kamerlid Kuzu telt alleen een Nederlandse visie op Turkije en president Erdogan, en krijg je scheldkanonnades naar je hoofd als je die mening niet deelt.
Ik vergat trouwens nog wat te vertellen: mijn gast heeft zich aangesloten bij DENK. Dat wist ik toen ik hem uitnodigde. Ik betrapte me erop dat ik dat lidmaatschap van DENK jammer vond. Waarom lid worden van een splinterbeweging? Wat jammer ook dat dit een beweging is van hoofdzakelijk Turkse Nederlanders. Waarom je niet aanmelden bij een partij met meer interne smaken, zeg maar een brede partij? Maar brede volkspartijen zijn uit de mode, daar is niet alleen DENK een gevolg van. Bovendien proefde ik bij mijn gast dat hij zich bij DENK thuis voelt. Je ergens thuis voelen, dat is belangrijk, ook in de politiek.
Ik wil graag weten of hij zich thuis voelt in Nederland. Ik hoop zelfs dat hij zich hier thuis voelt. Ik snap ook goed waarom het accountantskantoor in hem is geïnteresseerd: volstrekt tweetalig en daarnaast ook nog eens Engels sprekend.
Maar een beweging als DENK is wel een symptoom van de gescheiden werelden binnen onze veelkleurige samenleving. Bovendien gaat de politieke versplintering gepaard met een afnemende bereidheid bij de kiezers om compromissen tussen verschillende politieke partijen te accepteren. Over het sluiten van compromissen in de politiek zou ik het graag eens met mijn toenmalige gast willen hebben.
Zoals ik nu ook graag eens met hem wil praten over de persvrijheid in Turkije. Niet over het gescheld en of dat mag aan het adres van een president of koning, maar over wat Erdogan aan het doen is in Turkije, met het oppakken van meer journalisten dan alleen Ebru Umar en het sluiten van Turkse kranten. Zou hij vinden dat een land dat de persvrijheid niet in acht neemt lid mag worden van de Europese Unie?
Ik vraag me af of de student het met minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken (pvda) eens is dat de hervatting van de toetredingsonderhandelingen van de EU met Turkije gescheiden moeten worden gehouden van de EU-deal met Turkije over de mensensmokkel. Partijen als cda en sp geloven daar niet in. Je kunt in ieder geval zeggen dat de minister op z’n minst de schijn tegen heeft, omdat de laatste deal tegelijkertijd werd beklonken met de eerste. Net zoals ook de toezegging over het opheffen van de visumplicht voor Turkse reizigers kwam op het moment dat Turkije de overeenkomst tekende over het terugnemen van vluchtelingen die in bootjes vanuit Turkije richting Griekenland waren vertrokken. De EU heeft Erdogan nodig, en dat weet de Turkse president maar al te goed.
Denkt de student net als cda en sp ook dat Erdogan zijn macht nu uitspeelt, omdat de Turkse president weet dat Europa zonder hem de mensensmokkel over zee niet kan stoppen? Hoe zou de student denken over deze vorm van machtspolitiek? Vindt mijn toenmalige gast dat Turkije zijn lange arm mag uitstrekken naar kinderen en achterkleinkinderen van Turken die al jaren geleden naar Nederland zijn verhuisd? Maar misschien zit hij wel op de lijn van de pvda. Die denkt dat het heropenen van de onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de EU dé manier is om Turkije waarden zoals persvrijheid bij te brengen.
Ebru Umar heeft inmiddels laten weten afstand te willen doen van haar Turkse nationaliteit. Het zal koren op de molen zijn van pvv-leider Geert Wilders. Vooral omdat Umar erbij vertelt ‘dat haar ouders inmiddels door hebben dat het misschien toch wel verstandig is voor hun kinderen om maar één nationaliteit te hebben’. Ook daar wil ik het graag met mijn toenmalige gast over hebben. En over wat hij vindt dat zijn politieke beweging als eerste zou moeten bepleiten als ze groot zou worden bij de komende Kamerverkiezingen. Ik heb hem gebeld, zijn stage gaat voor. Maar we gaan het gesprek aan.