Iedereen is erg opgewonden over de nieuwe vertaling van de bijbel. Dus ik ook. Kijken welke zinnetjes veranderd zijn: dat is de nieuwe sport op het ogenblik.

Waar ik echter veel nieuwsgieriger naar ben, is: hoeveel duidelijker is de bijbel nu geworden? Daar wordt door iedereen die eraan heeft meegewerkt enorm over opgeschept.

Stel nu eens dat deze laatste vertaling inderdaad heel duidelijk is, waar heb ik dan nog een exegese voor nodig? Natuurlijk, ik zal nog steeds de verhalen kunnen opvatten als metaforen en ze kunnen zien als grote bronnen van inspiratie, maar als er bijvoorbeeld nu staat: «Brand een kaarsje voor je overleden ouders», in plaats van: «Eert uwen vader en moeder» – moet ik dan een kaarsje branden of niet? En zo ja, heb ik dat dan al die vorige jaren fout gedaan? Feitelijk wel toch? Of niet?

Ik heb wel eens een dominee horen vertellen over mijn lievelingsboek uit de bijbel, het boek Job. Waar mijn bijbel spreekt over Satan had hij het over «de tegenstander van God». Dat is toch iets heel anders. Satan is een onsympathiek personage, maar de tegenstander van God… ja, dat ben ik ook. Op die manier krijg je dus een heel andere visie op de bijbel.

Mijn stelling luidt: «Hoe duidelijker een bijbel, hoe groter het houvast dat je aan fun damentalisten geeft.» Fundamentalisten zijn altijd mensen van het woord geweest. Ze kennen het woord een veel grotere waarde toe dan het heeft. Als er in de bijbel staat: «Reinigt u met het water van den hemel», dan zullen zij zich niet wassen tot het moment dat ze dood zijn, omdat ze dan pas zeker weten dat ze het water van de hemel kunnen gebruiken, gesteld dat ze in de hemel komen, natuurlijk.

Ik lees voortdurend over die nieuwe ver taling dat de oorspronkelijke Griekse en Hebreeuwse teksten tamelijk slordig waren. Eigenlijk ben ik daar erg nieuwsgierig naar. Vooral naar het gedrag van bijvoorbeeld die fundamentalistische christenen dat daaruit zou kunnen voortvloeien.

Ik denk vaak dat uit oogpunt van de vrede en de veiligheid je het meest gebaat bent bij vage, mystieke Heilige Boeken. Boeken die dus niet duidelijk zijn, maar een grote mate van interpretatie openlaten. Hoe groter de mogelijkheid tot interpretatie, hoe groter het debat, hoe groter de kans op niet handelen – en dus op vrede. «En de Heer sprak in blijde tongen: ‹Retteke tetteke tet›», dan kun je natuurlijk denken dat er staat: «De Heer zei opgewonden: ‹Er moeten raketten zijn›.» Maar je kunt net zo goed denken: «God zei: ‹Laat er feest zijn›.»

Taal beïnvloedt het handelen.

Een nieuwe bijbelvertaling zal de taal weer beïnvloeden en dus ons handelen.

Laten we dat nog een stapje doorzetten: hoe zal, op basis van de nieuwe vertaling, de christelijke politiek er gaan uitzien?

Stel je eens voor dat Balkenende de nieuwe bijbelvertaling gaat lezen. Hij ontdekt nieuwe begrippen en merkt dat hij zijn christelijke politiek moet herzien. Zal hij dat doen? Ik denk het wel.

Ik kan dat bijna bewijzen. Toen Balkenende nog hoogleraar aan de VU was, publiceerde hij regelmatig over christelijke politiek, omdat dat zijn vak was. Hij pleitte onder meer voor een socialere christelijke politiek, en moedigde het CDA aan om met de PvdA samen te gaan, en niet met de VVD. We hebben gezien wat christelijke politiek inhield op het moment dat hij premier werd. Hij draaide helemaal om en regeert nu met de VVD. Sterker, hij heeft zelf een samengaan met de PvdA geblokkeerd, terwijl er al een overeenkomst was met Wouter Bos.

Balkenende – zo kunnen we dus met zekerheid zeggen – zal dus zeker veranderen als hij de nieuwe bijbelvertaling leest. Maar hoe? Daar kunnen we alleen naar gissen.

Er zijn nog een aantal gevolgen van deze nieuwe bijbelvertaling die ik in de gaten wil houden.

We hebben nu gezien dat zo’n nieuwe vertaling iets heel bijzonders is: katholieken, joden, protestanten, schrijvers, dichters, geleerden – ze hebben allemaal meegewerkt.

Toevallig heb ik een aantal bijbels in huis, en maar één koran. Die koran is in het Nederlands vertaald. En ik kan u zeggen: bijzonder beroerd. Nu zijn er ondertussen meer moslims in Nederland dan katholieken of protestanten en in een stad als Amsterdam is zelfs al bijna meer dan de helft moslim.

Moet er nu ook niet een commissie aangesteld worden om de koran van een moderne vertaling te voorzien? Ook met behulp van katholieken, joden, moslims, schrijvers en dichters? Uit het oogpunt van rechtvaardigheid en gelijke behandeling denk ik van wel, eigenlijk.

En gaat Hare Majesteit de koningin die koran dan ook in ontvangst nemen?

Nog even over Amsterdam. Er wonen daar nu meer dan 170 nationaliteiten. Die hebben niet alleen de bijbel of de koran als Heilig Boek. Moeten «al» die boeken niet goed vertaald worden?

En zouden er niet meer bijbels kunnen komen? Ik bedoel: kunnen we zelf niet een vervolg maken? Over dat Jezus bijvoorbeeld is teruggekeerd en nog een keer aan het kruis genageld wordt? Of dat hij gelukkig trouwt met een Indisch meisje en dat ze dan een kind krijgen dat Ophefferke heet?

De eerste vertaling van de bijbel was een rijmbijbel van Jacob Van Maerlant – wordt het dan nu niet eens tijd dat we een rapbijbel krijgen? Gemaakt door Ali B.? Gekheid? Waarom? Niet gekker dan die rijmbijbel van Van Maerlant.

Kortom, Nederland zal er honderd dagen na de nieuwe vertaling van de bijbel heel anders uitzien.

Het wachten is nu op wat God van Zijn Boek vindt.