Het was het best verkochte Independent Album van die week, en in de lijst met Alternatieve Albums stond het op 3. Indrukwekkend. Het verkoopcijfer die week: 21.000.
Ter vergelijk: het debuutalbum van de band kwam in 1997 niet verder dan nummer 25, maar verkocht zes miljoen keer. Dat zijn de verhoudingen: bands die vroeger miljoenen albums verkochten, verkopen er tegenwoordig tienduizenden. En met iets meer dan twintigduizend verkochte albums, nog niet de helft van wat Marco Borsato vroeger in Nederland verkocht in de week dat zijn nieuwe cd verscheen, sta je tegenwoordig in de Verenigde Staten hoog in de hitlijsten.
Albums, anders gezegd, vertegenwoordigen geen enkele economische waarde meer. Niet meer op zichzelf. In zeker opzicht hebben ze nog slechts twee functies: het momentum creëren voor publiciteit, en een reden en kapstok voor een tournee. Dat een band als Wilco, een van de grootste en meest invloedrijke bands in de country-met-een-randje, haar nieuwe album gratis weggeeft, zegt dan ook niets over de artistieke waarde van dat album. Radiohead probeerde het in 2007 ooit nog met de tussenstap tussen de oude muziekwereld en de nieuwe: fans mochten zelf weten of, en zo ja hoeveel, ze betaalden voor het album In Rainbows. Dat viel trouwens niet eens tegen: tweederde van de fans bleek ervoor te betalen, gemiddeld 5,78 euro.
Het zou interessant zijn het experiment nog eens te herhalen, nu streamen de norm is geworden. Wilco heeft (althans voor een maand) gekozen voor de meest eenvoudige manier: gewoon weggeven, dat nieuwe album. De titel getuigt van een prettig gevoel voor de tijdgeest. Een paar maanden voor het langverwachte eerste deel van de nieuwe trilogie noemde Wilco haar album: Star Wars. Het is het meest compacte album ooit van de band: een intro, tien nummers van gemiddeld drie minuten. Geen wijdlopigheid dus, geen hypnotiserende uitgesponnenheid, behalve in het (zeer fraaie) You Satellite.
De andere nummers komen snel ter zake, en klinken ook alsof er beduidend minder lang aan gevijld is dan aan de recente Wilco-albums. Dat is goed nieuws: Wilco is piepend en krakend op haar best, want de schoonheid schijnt er toch wel doorheen. De compactheid van de nummers heeft ook tekstuele consequenties: Jeff Tweedy komt in zijn teksten snel ter zake. Het best op dreef is hij in Where Do I Begin, een tamelijk minimalistisch, rauw nummer van nog geen drie minuten, waarin we alleen Tweedy en een gitaar horen, en hij een zojuist beëindigde relationele ruzie inleidt met een kernachtig: ‘All right/ At least you cried.’ Mooi hoe hij de machteloosheid uitbeent: ‘Why can’t we tell/ When we’re in hell?/ Why can’t I say something/ To make you well?’ Na twee minuten valt alsnog een drummer in, en houdt de tekst op. Als om de onmacht van nog meer woorden te benadrukken.
Wilco, Star Wars (gratis te downloaden op wilcoworld.net)
Beeld: (1) Wilco (Zoran Orlic)