Twee transplantaties van boek naar filmdoek pakken in het geval van Thomas Cullinans curieuze southern gothic-roman The Beguiled (1966) onbevredigend uit. Bij zowel Don Siegel in zijn film uit begin jaren zeventig als Sofia Coppola in haar nieuwe versie sneuvelen interessante personages, respectievelijk een vrouw van gemengde afkomst (vader wit, moeder zwart) en een slavin. Misschien was het voor beiden een kwestie van ‘te veel’, want het verhaal is explosief genoeg. Het gaat over een gewonde Yankee-soldaat die tegen het eind van de Burgeroorlog in een meisjesinternaat belandt. Daar spelen zich broeierige dingen af. De komst van de soldaat maakt allerlei krachten in de vrouwen los.
In het boek waaiert het verhaal inderdaad alle kanten uit, maar de kern blijft ijzersterk. Tegen de achtergrond van de oorlog onderzoekt Cullinan twee elementen die de Amerikaanse culture wars bepaalden: ras en gender. Zijn roman stamt juist uit midden jaren zestig, het tijdperk dat volgens Andrew Hartman in zijn boek A War for the Soul of America (2015) de bron van de cultuurstrijd vormde. De strijd wat betreft ras en geslacht is opnieuw opgevlamd, waarbij het oorlogstheater zich inmiddels niet meer beperkt tot de Verenigde Staten. Kortom, de tijd is rijp voor een nieuwe The Beguiled. Wat het eens te meer curieus en teleurstellend maakt dat Coppola’s verfilming aan de oppervlakte blijft van dit fabuleuze, ideologische mijnenveld.
Wie bereid is over de politieke en ideologische repercussies van de roman heen te kijken ziet een fijne film. Zoals blijkt uit films die zij vanaf 1999 maakte – Lost in Translation, The Virgin Suicides en het magistrale Marie Antoinette – is Coppola geobsedeerd door het mysterie van vrouwelijkheid, waarbij Peter Weirs Picnic at Hanging Rock (1975) een constante bron van inspiratie is. In de visuele stijl zien we deze film terug in Coppola’s The Beguiled: de meisjes van het internaat, gekleed in witte Victoriaanse jurken, hebben iets dromerigs, maar wat dat precies is komt nooit op de voorgrond. De gewonde soldaat, McBurney (Colin Farrell), is een indringer, een mannelijk lichaam in al zijn ‘glorie’. Miss Martha (Nicole Kidman), hoofd van het internaat, staat voor een dilemma: hoe de integriteit van haar leerlingen onder deze omstandigheden te behouden terwijl zij zélf niet weet hoe ze het heeft, zeker wanneer ze het gespierde lichaam van McBurney moet wassen.
Wat te doen met deze man? Deze goddelijke pleger van geweld? De oplossing van Miss Martha is hoogst symbolisch, maar bij Coppola ook wel erg ‘schoon’. Dat is anders bij Siegel die niet alleen veel zegt over ras – in zijn film is de slavin een ijzersterke figuur – maar ook de laag-bij-de-grondse begeerten van de vrouwen zonder afstandelijkheid in beeld brengt. Dat maakt Siegels The Beguiled tot een superieur werk, hoewel ook hij zich niet waagt aan die mysterieuze vrouw met het gemengde bloed, die in de roman een dirty little secret is, maar uiteindelijk de meest menselijke van allen blijkt.
Te zien vanaf 7 september