Niet begrijpend, zelfs verontwaardigd, dat mensen daar anders over kunnen denken: alles volgens bancaire regels immers. Verbraaks vraagtekens daarbij leidden tot een verhelderende uitbarsting. Onthutsender zelftypering ging vooraf: het bankkader dat klaagde over gebrek aan waardering van de baas meende hij juist uitgebreid gecomplimenteerd te hebben; en een goede bankier zou onmiddellijk door hebben hoe in een bedrijf de sfeer is en hoe over de leiding gedacht wordt. Komisch uit de mond van iemand wiens antenne voor menselijke verhoudingen kennelijk evenzeer ontbreekt als zelfinzicht. Daarmee het beeld bevestigend dat Jeroen Smit schetst in zijn boek De prooi, dat als uitgangspunt diende voor de gelijknamige dramaserie van Theu Boermans en scenarist Frank Ketelaar.
Alleen al om de vertolking van het ‘personage Rijkman’ door Pierre Bokma (Gouden Kalf) is deze Vara-serie een aanrader. Maar er zijn meer redenen om te kijken, maatschappelijke en artistieke. Niet alleen reconstrueert ze de onthutsende casus ABN Amro, met focus op Groeninks aandeel, ze geeft ook algemener inzicht in het bankwezen en recente veranderingen daarin. Waarbij je trouwens verdomd goed moet opletten en je geheugen moet raadplegen om de ontwikkelingen te volgen. Bokma is niet de enige die top-acteert: uit veel nationale en internationale bankiers noem ik Victor Löw als een geweldige Nout Wellink en Anniek Pheifer als een dito Julia Bouwens. Julia wie? Blijkens internet heeft die een damesmodezaak voor grote maten in het Vlaamse Diest, wat uitsluit dat ze de rechterhand van Groenink was, hem in de maag gesplitst om zijn sociaal onvermogen te verkleinen, corrigeren en maskeren. Dit fictieve personage van ‘people’s manager’ Julia is de dramaturgische vondst van Ketelaar om het verhaal in dramavorm te kunnen vertellen. Rijkman krijgt er een weliswaar ondergeschikte maar sterke bewaakster, tegenstander en medestrijder ineen mee, klankbord en sparringpartner, die hem confronteert en dwingt te verwoorden wat mensen normaal alleen denken. In werkelijkheid hadden Groenink en collegae wel coaches, maar zeker niet met de kracht van Julia. Jeroen Smit en econoom Mathijs Bouman blijken diep onder de indruk van de serie, dus wat let u? Mij geeft dat ruimte voor kanttekeningen. Hoe geweldig ook de prestatie van Bokma, nooit kreeg ik het gevoel naar de Groenink van Verbraak te kijken, zoals ik bij Joop Keesmaat wel Den Uyl en bij Eric Schneider de oude Bernhard zag (Den Uyl en de affaire Lockheed).
En hoe knap het ook is van ware gebeurtenissen interessant drama te maken, dat lukte dezelfde makers nóg beter in Telefilm De uitverkorene (2006) over de teloorgang van het softwarebedrijf van de gebroeders Baan. Maar tijd om Frank Ketelaar te complimenteren met een zoveelste klassescenario. En dat op het moment dat ook de tweede reeks van zijn grotepublieksserie Overspel gaat beginnen, die hij daar bovenop zelf regisseert. Wat is de Vara trouwens goed bezig. Met scenariobekroningen voor Annie MG (samen met de ntr) en Den Uyl. Met vorig seizoen de in alle opzichten onorthodoxe comedy Volgens Robert van Maria Goos. Met een tweede reeks A’dam en E.V.A. (met ntr en vpro) in voorjaar 2014.
Theu Boermans, Frank Ketelaar, Vara, delen 2 en 3 zaterdagen 26 oktober en 2 november, Nederland 2, 20.20 uur. Deel 1 op Uitzending gemist. Frank Ketelaar, Robert Kievit, Overspel, Vara, tien delen vanaf zaterdag 26 oktober, Nederland 1, 21.30 uur
Beeld: Piet Weyman