Welk deel van Amerika wil Brett Kavanaugh koste wat het kost in het Amerikaanse Supreme Court hebben? Niet de massa’s demonstranten die zich de afgelopen weken bij het Congres verzamelden om te protesteren tegen zijn voordracht. Niet de American Bar Association, de beroepsvereniging van Amerikaanse juristen, die liet weten haar positieve oordeel over Kavanaugh te gaan heroverwegen nu er aanklachten van seksueel geweld aan hem kleven. Evenmin enthousiast zijn de meer dan tweeduizend rechtswetenschappers die in een open brief stelden dat Kavanaugh onvoldoende evenwichtig en onpartijdig is. De Nationale Raad van Kerken, die zich normaal verre houdt van dit soort discussies, sprak zich ook uit tegen Kavanaugh vanwege ‘extreme partijdigheid’. Dat Kavanaugh met vijftig stemmen voor en 48 stemmen tegen nu toch beëdigd is, toont dat de Amerikaanse democratie mank gaat.
Kavanaugh is de eerste Supreme Court-rechter in de geschiedenis die zijn functie kreeg toegewezen in naam van minder dan de helft van de Amerikanen. De senatoren die instemden met zijn nominatie vertegenwoordigen samen 44,2 procent van de bevolking. Net zoals bij Trump, die miljoenen stemmen minder kreeg dan zijn rivaal, wordt hier een machtig ambt vergeven op basis van een minderheidsmandaat. En Trump kan tenminste nog worden weggestemd. Kavanaugh, benoemd voor het leven, zit mogelijk nog op zijn plek als deze eeuw voor de helft voorbij is.
Zo zijn de regels van het Amerikaanse bestel nu eenmaal, klinkt het dan. Dat klopt, met de aantekening dat de Republikeinen die regels hebben veranderd om greep te krijgen op Amerika’s hoogste rechtbank. Tot vorig jaar waren er zestig senatoren nodig om een rechter tot het Supreme Court te benoemen. De Republikeinen gebruikten hun meerderheid in de Senaat om die drempel te verlagen tot een simpel ‘de meeste stemmen gelden’. Door de noodzaak tot compromisvorming uit het benoemingsproces te slopen kon Trumps partij in 2017 al een eerste kandidaat benoemen met 54 stemmen. Nu volgde Kavanaugh, waarmee een conservatieve meerderheid voor de komende decennia verankerd lijkt. De Republikeinen werden in deze strategie voorgegaan door de Democraten, die in de Obama-jaren hetzelfde deden om lagere rechters benoemd te krijgen.
Voor- en tegenstanders verweten elkaar dat ze politieke spelletjes speelden omtrent Kavanaugh’s benoeming. Het omgekeerde is waar. Politiek betekent compromissen sluiten. De Republikeinen hebben de zoektocht naar een rechter die boven de partijen staat gedegradeerd tot een oefening in partijdiscipline, waarmee alle vraagtekens rond Kavanaugh terzijde konden worden geschoven.
De Verenigde Staten voegen zich hiermee in een mondiale trend. Op veel plekken waar de democratie op breken staat, is de erosie begonnen met zoiets technisch als een rechtbankbenoeming. Poetin in Rusland, Erdogan in Turkije en Orbán in Hongarije zijn Trump en de Republikeinen in dit opzicht voorgegaan: een politieke meerderheid gebruiken om het constitutioneel hof te vullen, waardoor toekomstige plannen niet hoeven stuk te lopen op grondwettelijke bezwaren. ‘Court packing’ wordt deze strategie genoemd. De regels ten aanzien van de magistratuur veranderen om zo je eigen getrouwen de rechtershamer in handen te geven valt ook onder die noemer.
Inmiddels klinkt in de Verenigde Staten de oproep aan de Democraten om verdere court packing niet te schuwen. Ze zouden dan zodra de kans zich voordoet het Supreme Court kunnen uitbreiden met nieuwe rechters, om zo de balans te herstellen. Dat zou de modderige poel die de Amerikaanse democratie is geworden nóg troebeler maken. Kavanaugh’s benoeming is een treurige uitkomst van een langere periode waarin volksvertegenwoordigers de verleiding van macht niet hebben kunnen weerstaan en een snelle overwinning boven samenwerking hebben gesteld. De Verenigde Staten hebben de scheiding tussen de machten nog weer wat smaller gemaakt. Het enige dat rest is hopen dat andere democratieën hun voorbeeld niet zullen volgen.