Verdienste van DWDD is dat ze tussen hun rijkelijk belegde sandwich plakjes kunst stoppen. Zoals de 1-minuut-opera op een actueel thema, vorig seizoen. Voor puristen populistische flauwekul: Guiness-recordlibretto plus compositie schrijven en uitvoeren. Voor rekkelijken vaak een mooie verrassing. Dit jaar minicolleges van Joost Zwagerman over beeldende kunst. Die zet een betoogje op naar aanleiding van een kunstenaar of expositie, dat aan zijn lippen doet hangen. Wanneer hij het, zelf ook naar adem snakkend, afrondt binnen het secondental dat de redactie reserveert, barst het studiopubliek in bewonderend applaus uit en drukt Matthijs Zelf hem warm de hand. Verdiend. Maar ik denk toch altijd even aan mijn muzikaal weinig onderlegde moeder die wel eens meeging naar pianorecitals en die, op de vraag wat ze ervan vond, steevast antwoordde ‘knap hoor, allemaal uit zijn hoofd’. Oftewel: zouden die plotse bewonderaars van Joosts eloquentie of supersnel gemaakte mini-opera’s nu ook naar tentoonstelling of Stopera rennen?
Of, om het bij televisie zelf te houden (waarvoor ze de deur niet uit hoeven) naar de integrale uitzending van concert of opera kijken (Podium)? Of naar een magazine dat zonder tussenkomst van Jakhalzen en Lucky TV uitsluitend is gewijd aan muziek en dans: ook Podium?
Gezien de kijkcijfers: nee. In juni zond de NTR Tsjaikovski’s Jevgeni Onegin uit, meesterwerk in bejubelde uitvoering door De Nederlandse Opera. 25.000 kijkers. Toegegeven: het was zomer en zondagmiddag; en het zijn altijd nog zestien uitverkochte zalen, maar voor tv-begrippen staat het gelijk aan nul. En dan kreeg je er als voorafje nog een voortreffelijke inleiding op componist en werk bij, want daar is Podium goed in: de geïnteresseerde leek voorzien van achtergrond, verdieping en toefjes human interest die scheppend kunstenaar en uitvoerenden dichterbij brengen en zo ook hun werk (sandwich die ook De tiende van Tijl bereidt, op snackbarniveau voor minder onderlegd publiek). Zo dank ik aan het zondagmiddagse magazine Podium kennismaking met Karol Szymanovski en diens Stabat Mater. Hans Haffmans’ queeste naar musicologische en biografische bronnen van dat werk - mix van reportage en documentaire - was doorsneden met fragmenten uit het stuk dat de maandag erop integraal werd uitgevoerd. Ideale combinatie. Dat hij vooral op zoek was naar de ‘Poolsheid’ van de compositie, terwijl zijn voortreffelijke Poolse gesprekspartners juist op de universele muzikale kwaliteit hamerden en op Szymanovski’s plaats in de Europese traditie, maakte het alleen maar interessanter. Die zondagse uitzending bestaat meestal uit drie delen, variërend van concoursverslag via musicologische minidocumentaire tot kunstzinnige dansfilm, al dan niet thematisch verbonden.
Uitzondering op die drieslag is binnenkort een complete documentaire, Diva’s, over vier sopranen. Bewust misleidende titel want een van de jonge vrouwen is nog pas studente aan de Dutch National Opera Academy, terwijl de andere drie zelfs voor toelating moeten auditeren. Per definitie spannend en waarborg voor een dramatische lijn. Zeventig kandidaten voor zes plekken, dat is de harde werkelijkheid voor aankomend talent maar ook voor gevestigden die concurreren in een krimpende markt. Prachtige stemmen, enorme discipline (in kunstopleidingen heeft de slordigheid van veel eigentijds onderwijs niet toegeslagen) en soms grote offers. Meest extreem de Amerikaanse Maya die zonder financiële ondersteuning van ouders (die haar voor gek verklaren) in een Petersburgs hokje inwoont omdat ze in de cultuur van haar grootouders het vak wil leren. Echt studeren mag ze er niet als buitenlandse en voor werk als taalcoach aan het conservatorium wordt ze om dezelfde reden niet betaald. Ook zij auditeert in Amsterdam. Kijk maar.

Podium, NTR, zondags, Nederland 2, 13.00 uur, magazine over muziek en dans. Podium, NTR, maandags, Nederland 2, 23.50 uur, registraties van uitvoeringen. Jaap van Eyck, Diva’s, Podium, 30 oktober, Nederland 2, 13.00 uur