Paul de Groot
Rob Hartmans wekt in zijn artikel ´Boeiend bloedbadª (De Groene van 12 april) niet de indruk dat hij veel van het onderwerp weet, getuige zijn bespreking van J.W. Stutjes proefschrift. Hartmans beweert dat Stutje mensen aan het praten kreeg die tot dan toe hadden gezwegen ´zoals De Groots stiefzoonª.
De zoon in kwestie, Huib Zegeling, heeft echter zowel Ger Verrips voor diens studie over de CPN Als mij voor mijn Paul de Groot, Staatsvijand nr.1 (1996) uitgebreid en ruimhartig van gegevens en materiaal (foto’s) voorzien. Bijna alle gesprekspartners die Stutje opvoert (Marcus Bakker, de gebroeders Wolff, Henk Hoekstra, Harry Verheij) waren ook mij ter wille. Stutje heeft wel een heel dik boek geschreven, maar hij voegt in essentie weinig of niets toe aan het reeds gepubliceerde. De Groots trauma over zijn in de oorlog vermoorde vrouw en dochter werd door Verrips en mij al uitvoerig behandeld.
IGOR CORNELISSEN,
Zwolle
Stofnest?
Men neme een Centraal Wonen-project, beschrijft hoe moeizaam het daar toegaat, concludeert hieruit dat ´de verbrokkeling van de collectieve gedachte alom in gang is gezetª en geeft dan het artikel de titel ´Stofnestenª (De Groene van 12 april).
Maar wat is toch de inzet van dit artikel? Te bewijzen dat alleen vroeger collectieve idealen bestonden en dat deze nu stofnesten zijn geworden? Dat we nu gelukkig ´gewoonª ons privé-gezin koesteren? Dit idee van verbrokkeling van de collectieve gedachte klopt trouwens voor geen cent (Beatrice Kesler heeft dat dan ook niet zo geformuleerd, blijkt bij navraag). Naast de vele CW-projecten waar het wel prettig toeven is, bestaan er alleen al in Amsterdam zo’n drieduizend woongroepen en wordt er nog lustig geëxperimenteerd met allerlei, vaak bewust tijdelijke, collectieve woonvormen.
Inderdaad bestaan er opmerkelijke verschillen tussen Centraal Wonen en laatstgenoemde experimenten. Het artikel zou pas interessant zijn als daarop was ingegaan. Nu blijft het steken in een zeer oppervlakkig gniffelen om die achterhaalde idealisten. Ik vind dat De Groene onwaardig.
SASKIA POLDERVAART,
Amsterdam
Enigma
Ik ben het niet eens met de strekking van uw artikel ´Het Poolse enigmaª (in De Groene van 12 april) als zouden de Britten de belangrijke Poolse bijdrage aan de Enigma pas zeer recent (medio 1999) hebben erkend.
Het verhaal, inclusief alle details en namen, is mij reeds vele jaren bekend. Het staat beschreven in Brian Johnsons werk De geheime oorlog, in 1979 in vertaling uitgegeven door L.J. Veen. Het oorspronkelijke Engelse werk is in 1978 gepubliceerd. Hoofdstuk 6 is geheel gewijd aan Enigma. Het boek van Johnson is ontleend aan een BBC-tv-serie The Secret War die in of rond 1976 is uitgezonden. In dat programma trad ook de heer M. Rejewski op die in uw artikel wordt genoemd.
A.C.L. BACK,
Gouda
Weerstand
In beide artikelen over de Eerste Wereldoorlog in De Groene van 12 april mis ik een belangrijk element. Ze zijn erg eenzijdig vanuit militair oogpunt geschreven. Rob Hartmans verbaast zich erover dat Duitsland op het eind van de oorlog nog zo sterk was, en Aart Brouwer heeft het over de onmacht zich tegen deze verwoesting te verweren.
Hoe en waarom is die oorlog dan beëindigd? Interne weerstand en opstandigheid lagen hieraan ten grondslag. De bevolking was helemaal niet zo machteloos, en wilde zich niet meer als kanonnenvlees naar het front van deze zinloze oorlog laten voeren. Vooral hierdoor kregen socialistische bewegingen enorme aanhang en werd de revolutie van 1917 in Rusland mogelijk, terwijl in allerlei steden in Duitsland en België vrije radenrepubliekjes werden uitgeroepen. De machthebbers werden nu zelf aangevallen, en de legers werden van het internationale naar het binnenlandse front overgeheveld. In Duitsland werd de revolutie in de kiem gesmoord, maar in Rusland ging de Eerste Wereldoorlog eigenlijk naadloos over in een burgeroorlog tussen de rode en witte legers (met aan beide zijden buitenlandse hulptroepen).
In Nederland was de beweging van het Gebroken Geweertje het begin van een sterke vredesbeweging, waarvan de mainstream nu via de PSP bij GroenLinks is terechtgekomen. Dus dat is ook een verworvenheid van de nieuwe eeuw: mensen hebben geleerd dat ze zich wel degelijk teweer kunnen stellen tegen de zinloosheid van de oorlog en de arrogantie van de macht. Zelfs in Duitsland mag men, wat betreft WO I, met enige trots op de voorouders terugkijken, want men is er toch maar in geslaagd dit bloedbad te stoppen.
MARCO BLEEKER,
Amsterdam