IQ en ras (1)

Ik ben zeer ingenomen met uw artikel «IQ, ras en tijdgeest»(De Groene Amsterdammer, 6 maart). Hoewel ik me al zeer lang met het onderwerp bezighoud, kende ik het geval Versteegt/Kalma/Universiteit Utrecht niet. De discussie speelde in de jaren negentig ook uitgebreid na uitkomst van The Bell Curve: The Reshaping of American Life by Difference in Intelligence van Herrnstein & Murray. Dat deze pseudowetenschap ook aan de Nederlandse universiteit aanhangers heeft, wist ik nog niet. Vooral de déconfiture van een der grand old men in de Nederlandse psychologie, Hofstee, is ontluisterend.

Ik verschil op één punt met u van mening. U schrijft: «Werd Buikhuizen in de jaren tachtig door een opiniemaker als Hugo Brandt Corstius gebrandmerkt als fascist…» (het was trouwens in 1978 dat Brandt Corstius alias Piet Grijs in Vrij Nederland Buikhuisen — met een s — bestookte). De affaire-Buikhuisen is zo langzamerhand een soort mythe geworden. Niemand gaat meer na wat er toen werkelijk is geschreven. Grijs heeft Buikhuisen nimmer voor «fascist» uitgemaakt. Wat er het dichtste bij in de buurt komt, is wat Grijs schreef op 6 mei 1978: «Wat is er tegen dat Buikhuisen verbanden probeert te vinden tussen enerzijds biologische kenmerken en anderzijds misdadig gedrag? Daar is dit tegen: er zijn honderd miljoen biologische kenmerken. De bio-criminoloog moet dus kiezen. De voorganger van de voorganger van Buikhuisen was bovenmate geïnteresseerd in de misdadigheid van joden. Buikhuisen zal het bij Surinamers gaan zoeken.» Het woord «fascist» valt nergens, al zou het misschien te verdedigen zijn dat Grijs Buikhuisen hier impliciet als racist bestempelt.

Mijn laatste punt is de kwestie van de al dan niet aangeboren IQ-verschillen tussen «rassen». U verwijst naar de cultuurgebondenheid van IQ-tests, maar er is een ander argument dat zelden of nooit wordt gehoord: hoe aantoonbaar verschillend de gemiddelde IQ-scores tussen «rassen» op een bepaald moment ook mogen zijn en hoe groot de erfelijke component van intelligentie zal blijken te zijn, het betekent nooit dat die gemiddelde verschillen niet als sneeuw voor de zon kunnen verdwijnen. Anders gezegd: die momentopnamen (óók als de metingen correct zijn uitgevoerd, met «cultuurvrije» IQ-tests) doen er niet toe. Wanneer de emancipatie van (bijvoorbeeld) zwarte Amerikanen voortschrijdt, zal het gemiddelde verschil in IQ-scores met hun blanke landgenoten (waarschijnlijk tot nul) worden gereduceerd. Misschien maken wij het niet meer mee, maar het zal gebeuren.

MAX LAUTESLAGER, Amsterdam

IQ en ras (2)

Ongelooflijk dat een universiteit het een kritische studente, die enkel objectiviteit verlangt, zó moeilijk kan maken. Waar een combinatie van lange tenen, arrogantie en «links-rechtsdenken» al niet toe kan leiden.

CAMIEL BOON, Leuven

Psychiatrie uit de oude doos

Met het artikel «Asperger, voorbode van de nieuwe mens» van Ted de Hoog (De Groene Amsterdammer, 28 februari) dacht ik even weer in de jaren zeventig beland te zijn: psychiatrische patiënten, toen vooral de schizofrenen onder hen, als voortrekker in de samenleving. Alleen zij hadden door hoe dubbelhartig de boodschappen van de volwassen wereld waren. Het effect van de antipsychiatrie werkt nog steeds door met de verhuizing van psychiatrische patiënten uit instellingen naar woonwijken waar ze in eenzaamheid hun dagen mogen slijten. Als ze tenminste het geluk hebben gehad niet in een zwerversbestaan terecht te zijn gekomen.

Het beeld dat De Hoog schetst van mensen die aan deze stoornis lijden, als hoogbegaafden met wat moeite in de sociale contacten — je zou er bijna jaloers op zijn — komt weinig overeen met de werkelijkheid. De meeste Aspergers hebben een normale intelligentie en hebben door hun geringe begrip van interpersoonlijke interactie een flinke handicap, waar ze vaak behoorlijk veel last van ondervinden, al is het alleen al omdat hun omgeving hen niet begrijpt.

Dit artikel draagt niet bij aan een beter begrip voor Aspergers, integendeel het laat hen door een aantal vooroordelen de wereld in te helpen juist in de kou staan.

MARION VERWAAL, kinder/jeugd-psychotherapeute

De wereld in één formule

Heeft Saddam Hoessein nou wel of geen massavernietigingswapens? En kan hij — deze fatale afron dingsfout van ons heelal — nadat hij uit een lege ruimte, gevuld met donkere energie, tevoorschijn is gekomen alsnog bewijzen dat hij niet over deze wapens beschikte? Een vraag bij uitstek voor Robbert Dijkgraaf.

Maar in feite heeft Bas Haring, docent kunstmatige intelligentie, filosoof en auteur van het bekroonde boek Kaas & de evolutietheorie, deze vraag inmiddels beantwoord. Hij deed dat in maart vorig jaar in Illuster, periodiek voor alumni van de Universiteit Utrecht. Zoals je niet kunt bewijzen dat er geen roze olifanten bestaan, zo kun je ook niet aantonen dat je geen massavernietigingswapens bezit. «Er zit niet anders op dan de hele wereld af te struinen. Onbegonnen werk», aldus Haring.

Maar welke ontstemde Nederlandse snaar was zo slim om deze strategische intelligence aan Bush en Blair door te geven? Saddam kan wel brullen dat hij dergelijke wapens niet heeft, bewijzen kan hij het nooit. Moeten we dus met die vervelende oorlog doorgaan terwijl we dat misschien niet eens willen? Wat voor onderzoek je instelt — door wie ook, waar ook en wanneer ook — als je niets vindt betekent dat nog niet dat het er niet is! Hoe wil Saddam dit in vredesnaam aanpakken: aantonen dat hij geen foute wapens in zijn Iraakse lege ruimte verborgen houdt? Nee Saddam, geen smoesjes, zelfs het vacuüm is niet leeg — hoor je Rumsfeld al triomfantelijk roepen. Hoe dan ook, genoeg stof tot nadenken voordat er allerlei onderzoeken naar het reilen en zeilen van het Nederlandse Irak-beleid worden opgestart. Maar wees gerust: de natuurkundigen blijven zich ondertussen uitsloven om die ene, de hele wereld omvattende, formule in elkaar te timmeren. Niet meer dan een kwestie van een stel goed gemutste trillende elastiekjes!

EWA VAN DEN BERGEN-MAKALA, Leidschendam

De Chinezen komen

Interessant artikel over het wel en wee van Chinezen, toerisme en wat de Oriënt nog meer vermag (De Groene Amsterdammer, 13 maart). De enige kanttekening die ik heb: China Airlines is een Taiwanese maatschappij.

MAURITS EYKMAN, Rotterdam