Richard Strauss
Het artikel van Bas van Putten over Richard Strauss (in De Groene Amsterdammer van 24 januari) begint met een verwijzing naar het gesprek dat Klaus Mann met Strauss had na de oorlog. De weergave van Van Putten klopt echter niet met de beschrijving van Klaus Mann, die het gesprek «schrikwekkend» en schokkend noemt. Nergens is de zinsnede te vinden: «Nou en of, zegt Strauss, tachtig operahuizen naar de knoppen.» Het ergste wat hem was overkomen, was dat weggebombardeerde mensen in zijn huis moesten worden ingekwartierd.
De schoondochter die bij het gesprek aanwezig was, kon Strauss, die bij de gedachte aan de gebeurtenis weer woedend werd, enigszins bedaren door hem erop te wijzen dat de inkwartiering toch niet was doorgegaan, omdat de oorlog was afgelopen en niet omdat Hitler hem hiervan had gevrijwaard. Tijdens het gesprek stak hij verder de loftrompet over verschillende nazi-kopstukken.
Een vertrek uit Duitsland, waarop Klaus Mann zinspeelde, was niet aan de orde geweest: «Ik heb hier toch mijn inkomsten, en vrij grote zelfs.» De schoondochter voegde hieraan toe: «Tenslotte hebben wij hier minstens tachtig opera theaters!» Waarop Mann rea geerde: «U had!» en: «U bedoelt waarschijnlijk dat er in Duitsland ooit tachtig operatheaters zijn geweest.»
Mann schrijft: «Hij begreep mij niet. Volledig in beslag genomen door zijn eigen zaken, had hij waarschijnlijk nog geen tijd gehad om kennis te nemen van een bagatel als de verwoesting van de Duitse steden (en de Duitse operatheaters).» Hij citeert Strauss verder: «Minstens tachtig, hield hij streng vol, om dan met een enigszins bezorgd hoofdschudden verder te gaan: Natuurlijk, als de voedselvoorziening hier nog slechter zou worden, dan zou ik misschien toch moeten emigreren, misschien naar Zwitserland.»
Overigens blijft het voor mij moeilijk voorstelbaar: zon op het misdadige af kleingeestig mens, die zulke prachtige muziek kon schrijven.
GONNIE OOSTERBAAN, Utrecht
Balkenende mislukt
In De Groene Amsterdammer van 15 mei was het weer raak in uw artikel «De grote mislukking van oorlogspremier Balkenende»: voor de zoveelste keer lekker Balkenen de(tje)-pesten. Heerlijk, dat onder de gordel trappen van iemand die zich toch niet kan verdedigen. Want dan zou diens verdediging weer belachelijk worden gemaakt als zijnde dom enzovoort. Heb nu eens het lef te schrijven over die fraaie socialist Wim Kok, de commis sariatengraaier, de goedprater van de schandalig hoge «beloningen» van zn directievriendjes. Maar, sorry lieve vrienden, dit past natuurlijk niet in jullie rode establishment.
A.P. SCHMIDT, Groenlo