Gruwelijk gewoon

Als de vpro een documentaire aankondigt over moslims die de hemel hopen te bereiken door zoveel mogelijk on- of foutgelovigen mee op te blazen en die tegelijk bij de hellepoort af te leveren, dan aarzel ik. Weerzinwekkend. Maar ja, ik las ook over Nero, Hunnen, Inquisitie, Somme, Goelag, Sobibor, jappenkampen. Vroeger vond ik dat ik móest weten: om te begrijpen en ‘opdat nooit meer…’. Dat ‘nooit meer’ vind ik nu rijkelijk naïef, want mijn invloed is miniem en wreedheid zit in de aard van het beestje. Geopenbaarde Waarheden plus technologie maken de gruwelschaal alleen maar groter. Neemt niet weg dat we iets te verdedigen hebben: de empathie die Frans de Waal bij mens én dier aantoont; het humanisme dat overal in mindere of meerdere graad valt aan te treffen. En waarschijnlijk kunnen we daarbij niet louter volstaan met walgen.

Hoe dan ook: ik keek naar de Noorse productie Dugma, oftewel De knop. Die opblaasknop wordt ons meteen al getoond, in een gepantserde vrachtwagen vol explosieven, door een goedlachse, dikkige Saoedi van 32 jaar, Abu Qaswara uit Mekka. Hij had een goede baan, airco en een mooie auto maar besefte twee jaar geleden dat dat niet eerlijk was tegenover al die geloofsgenoten die gebombardeerd en gedood werden. Dus ging hij naar Syrië, sloot zich aan bij de plaatselijke tak van al-Qaeda en liet zich op de lijst van zelfopblazers zetten. Die is lang. Geduld dus. Maar hij is er klaar voor en laat stralend zien hoe ingenieus het technisch in elkaar steekt. En dat hij een mobieltje mee heeft om al rijdend zijn vader te bellen als het zo ver is. Die wil hem horen praten tot hij naar het paradijs gaat. Dan heeft hij tenminste het gevoel dat hij zijn zoon heeft geofferd voor de Almachtige. Een beetje op de toon van ‘je weet hoe vaders zijn’.

Er is geen vrouw te zien in de film. Als tot je ontzetting blijkt dat Qaswara getrouwd is en kinderen heeft, kijken we met hem naar een filmpje van zijn dochtertje van één (dat hij nooit in het echt heeft gezien), maar van en over zijn vrouw geen schim of woord.

Jonge collegae van Qaswara glunderen als ze vertellen dat ze voor de ‘actie’ nog eerst bruiloft vieren met een levend meisje. Maar nog meer als de 72 vrouwen in het paradijs ter sprake komen: die hebben ze te goed, Inshallah. We zien hen grondig de afwas doen tussen de zandzakken, een paar meter van Assads leger. Dat deden thuis de zussen onder hun veeleisend oog. De Amerikaans-Britse Abu Basir al-Britani aarzelt. Hij is net getrouwd, zijn vrouw is zwanger en sneuvelen voor Allah is toch anders dan jezelf opblazen. Kan hij haar eigenlijk niet aandoen. Zoals ooit roomse jongens kreeg hij een ‘roeping’. En door een meisje spijt. Maar voor hem tien anderen.