‘Wij vinden alles mooi, maar we willen absoluut geen coniferen, want die horen hier niet thuis.’ Zoiets krijgt een tuinontwerper vaak te horen. Zelf ben ik een enorme coniferenliefhebber en ik heb het vaak aan de stok met coniferenhaters. Met dat ‘die horen hier niet thuis’ zeggen ze: we willen in onze tuin bomen en struiken die horen bij het landschap, bomen en struiken die ‘inheems’ zijn. Veel mensen denken dat een tuin, hún tuin, iets natuurlijks is, maar dat is een misvatting. Een tuin wordt ontworpen, gemaakt, er wordt in gesnoeid, gewied en gemaaid, een tuin is steeds vaker een verlengstuk van een woonkamer. Als ik mensen hoor zeggen dat ze alleen inheems spul willen, zeg ik het liefst dat ze dan alles wat over de sloot aan komt waaien maar moeten laten staan, inclusief zevenblad, brandnetels en akkerdistels. En dan nóg moet je er eigenlijk boeken op naslaan om uit te vinden of dat wel echt inheems onkruid is. Even tussendoor, de beste definitie van ‘onkruid’ is volgens mij deze: elke plant, boom of struik die op een bepaalde plek ongewenst is. Wat de brandnetel een magistraal mooie plant kan maken en een magnolia een lastig stuk hout dat zo snel mogelijk omgezaagd moet worden.
Maar goed, ik gniffel regelmatig in mijn vuistje als ik tuinen van de dat-hoort-hier-niet-thuis-mensen vol zie staan met sneeuwklokjes, gele krokussen, kievietsbloemen of wit hoefblad. Allemaal zogenaamde stinzeplanten, en ‘stinze’ klinkt wel héél erg inheems. Toch? Welnee, vrijwel alle planten uit die categorie zijn hooguit vijfhonderd jaar geleden, meestal aanzienlijk korter, uit allerlei buitenlanden geïmporteerd. De daslook hoort helemaal niet bij een Groninger herenboerderij, het Haarlems klokkenspel fleurt onterecht Utrechtse tuinen op, de herfsttijloos doet ons bedrieglijk opschrikken en denken dat de klimaatsverandering nu toch wel érg hard gaat. Tenminste, dat zouden de dat-hoort-hier-niet-thuis-mensen moeten denken als ze consequent zijn. Maar na het afserveren van coniferen volgt verrassend zelden: ‘Sneeuwklokjes en Haarlems klokkenspel? Nee, zulke vreemde buitenlandse planten willen we pertinent niet in ons tuintje hebben!’
Boeiend probleem: hoe lang duurt het voor uitheems inheems is geworden?