Ben Lerner schreef met The Topeka School een actuele maar sublieme politieke roman, het was het boek waar ik dit jaar het meest naar had uitgekeken. Het overtrof mijn verwachtingen ook nog eens: in een persoonlijk, duidelijk autobiografisch verhaal reflecteert de bedachtzaam essayerende Lerner op complexe thema’s als mannelijkheid, misogynie, opgroeien en ouderschap, en hij doet dat consequent overtuigend. Erg memorabel zijn de hoofdstukken waarin hij de perspectieven van zijn vader en zijn moeder, respectievelijk een jeugdtherapeut en een bekende feministische relatiepsychologe, aanneemt. Ze geven op indrukwekkende wijze simultaan een beeld van een bijzondere familie en van een land dat al decennialang worstelt met sociale veranderingen. De metafictionele toeters en bellen die Lerners eerste twee romans zo spannend maakten zijn in The Topeka School achterwege gelaten. Daar is een heldere politieke analyse voor in de plaats gekomen, waarmee Lerner zijn positie als speelse taalkunstenaar lijkt te willen verruilen voor die van betrokken publieke intellectueel. In dit diffuse heden kun je je volgens mij geen scherpere, originelere commentator wensen.
In Nederland verscheen een andere geweldige roman, die je eerder tijdloos zou kunnen noemen: Augustus, het debuut van Irma Maria Achten. Het is een klassiek, bijna elementair verhaal, waarin de liefde tussen de Chileense Mercè en de heel wat jongere Nederlandse David centraal staat. Hun roerige verhouding is doordrongen van eros en thanatos, frictie en eenwording, hartstocht en twijfel. Achten schrijft zonder enige terughoudendheid en geeft het contact tussen de geliefden steeds gedetailleerd en levendig weer: van een gezamenlijk ontbijt in Griekenland tot een intense seksscène, alles wordt ongekend zintuiglijk opgeroepen. Zowel de vorm als de inhoud van Augustus is sterk geconcentreerd, waardoor het onderwerp van dit boek – onbaatzuchtige, totale romantische liefde – prachtig uit de verf komt. Een roman als deze, waarin een fenomeen dat in ieder tijdsgewricht even onontbeerlijk is werkelijk serieus genomen wordt, mag je koesteren.