Daarbij kwamen de onrustbarende rapportages van Amnesty International uit Irak over massale executies en martelingen van politieke tegenstanders, en vooral over het Koerdische volk, dat met Saddams kwistige gifgasbombardementen werd gedecimeerd. Bolkestein hield de Kamer in 1986 voor dat daar niets aan te doen viel. ‘De toestand van de mensenrechten is vele malen beschreven’, zo meende hij. ‘Het heeft weinig zin daarover uit te weiden. Het sluiten van deze overeenkomst kan helaas niets veranderen aan deze oorlogstoestand.’ Een motie van Beckers om het verdrag in ieder geval op te schorten werd afgestemd. In de strijd tegen de politieke islam van Khomeini was blijkbaar alles geoorloofd, ook een pact met Saddam. Bolkestein wenste de beoogde handelspartner niet voor het hoofd te stoten.
Pas toen Irak in 1990 tegen Koeweit optrok, sloeg Bolkestein geheel om. Hij herinnerde zijn bezoek aan Bagdad in 1983 toen opeens als ‘een lugubere bijeenkomst’. Saddam noemde hij een ‘buitengewoon onaangename man’, die ‘een absoluut gebrek aan menselijkheid uitstraalt en er geen been in ziet mensen ter dood te brengen en te martelen als ze zich tegen zijn regime verzetten’.
Er zit kortom in de Saddam-houding van Bolkestein een flinke dosis onverwerkt verleden. Eerst zorgt hij dat Saddam genoeg materiaal had verzameld voor zijn legendarische collectie superbommen en strijdgassen en vervolgens trekt hij tegen hem ten strijde. De afgelopen dagen heeft Bolkestein zich ontpopt als de grote roerganger voor de nieuwe gang van Nederlandse troepen naar de Golf. Afgelopen maandag hield hij de Limburgse VVD voor dat het Hollandse fregat dat straks deel gaat uitmaken van de geallieerde vloot in de Golf, alleen maar is uitgevaren omdat hij, Bolkestein, daar bij de immer treuzelende Kok op had aangedrongen.
De miniconferentie over de plek van Israel in het Midden-Oosten (‘Netayahu and Beyond’, was de titel, maar het ging meer over Saddam) die Bolkestein als president van de Liberale Internationale zaterdag organiseerde in het Haagse Sofitel, had dezelfde toonhoogte. Bolkestein sprak daar samen met Voorhoeve met patriottische trots over de gasmaskers die Nederland inmiddels aan Israel heeft geleverd voor het geval Saddam zijn raketten nu meer overtuigend dan de vorige keer op Tel Aviv weet te richten. Binnen de Liberale Internationale bleek Bolkestein te willen optreden als intermediar bij de Arabisch-Israelische dialoog, maar ondanks de aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de Palestijnse Autoriteit, de ambassadeur van Egypte en Amnon Rubinstein van de Israelische liberalen, wilde dat zaterdag niet echt boteren.
Voordat Bagdad wordt veroverd is in maart eerst Limburg aan de beurt. De liberale verwachtingen zijn hooggespannen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het campagnecircus van Bolkestein (met Guus Meeuwis, Hans Dijkstal en Frank de Grave) streek maandag in theater-hotel De Oranjerie in Roermond neer om het CDA uit zijn laatste ministaatje te verdrijven. Jos van Rey, de scheidende Limburgse volksvertegenwoordiger, herinnerde de niet geheel gevulde zaal aan het jonge verleden, toen dagblad De Limburger een advertentie voor een VVD-bijeenkomst nog gewoon weigerde te plaatsen. Dit jaar hoopt de VVD de grootste te worden in Limburg. Kennelijk freudiaans verward door de macht die dat met zich meebrengt sprak Van Rey in zijn speech Bolkestein abusievelijk als Bouterse aan, tot grote hilariteit van de zaal.
De stemming in Roermond leek wat bedrukt. Misschien komt het doordat de stad koploper is in Limburg als het gaat om werkloosheid en geweldsmisdrijven. De steile toespraak van Bolkestein deed de harten niet echt sneller kloppen. Hij beloofde instandhouding van de militaire werkgelegenheid in het Limburgse (dat zit met het oog op Saddam wel goed) en tegelijkertijd vermindering van de geluidsoverlast van overscherende straaljagers. Ook een reeds lang beloofde snelweg komt er nu echt aan. De Limburgers klapten plichtmatig. Toen Guus Meeuwis losbarstte swingde Bolkestein niet eens mee. In de lobby gaf hij interviews aan Den Haag vandaag over Docters van Leeuwen, het IOC en de prins, Irak en al die andere dingen die zo ver buiten Limburg liggen. Of Limburg liberaal wordt - ik zou er mijn geld niet op zetten.