Istanbul – Toen de in een wit hemdje geklede oppositieleider Kemal Kilicdaroglu in een caravan een maaltijd met rijst en bonen at, kon hij niet bevroeden dat deze scène onderwerp van een politieke rel zou worden. ‘Burger Kemal’, kopte Hürriyet afgelopen week boven de foto die was genomen tijdens de ‘gerechtigheidsmars’ deze zomer. Kilicdaroglu liep daarin van Ankara naar Istanbul om het gebrek aan gerechtigheid aan te kaarten. Hürriyet duikelde de foto op om te onderstrepen hoe gewoon Kemal is, een man van het volk.
De kop van Hürriyet strookt niet met de beeldvorming van Kilicdaroglu’s seculiere chp, die als elitaire partij bekendstaat. Sinds de jonge jaren van de republiek ontwikkelde de door Atatürk opgerichte partij zich van een partij die moderniseringsprogramma’s doorvoerde tot de status-quo partij bij uitstek. De regerende akp, met president Erdogan aan het hoofd, presenteerde zich bij de oprichting zestien jaar geleden juist als partij van het gewone volk waar de elites op neerkeken.
Maar dat beeld heeft de laatste jaren, waarin de portemonnee van Erdogan en zijn vertrouwelingen gestaag groeide, steeds meer deuken opgelopen. Nu lijken de rollen zelfs omgedraaid. Erdogan noemde de voorpagina een ‘belediging voor mijn burgers’ en stelde de retorische vraag of Atatürk zich zo in zijn hemd zou laten fotograferen. Tientallen commentatoren veroordeelden vervolgens de kledingkeus van Kilicdaroglu.
Dat president Erdogan de chp-leider aanvalt, is niet verwonderlijk. Toen bij het grondwetsreferendum dit voorjaar bleek dat Erdogan aan steun had moeten inboeten, is hij op zoek gegaan naar een verhaal om de verloren stemmen mee terug te winnen. Daarbij kan hij het beeld als ‘man van het volk’ beter gebruiken dan ooit. Dat hij nu door een als elitair bekend staande politicus wordt afgetroefd, stemde hem rancuneus.
De gerechtigheidsmars heeft Kilicdaroglu als oppositieleider de wind in de zeilen gegeven. De chp manifesteerde zich opeens als een partij die zelf de agenda bepaalt in plaats van als de reactieve partij die het tijdens het akp-bewind continu is geweest. De vraag is of het die agenda de komende tijd kan blijven bepalen. De wijdverbreide onrechtvaardigheid in het land biedt daar alle gelegenheid toe, maar tegelijkertijd zijn oude reflexen sterk en is de slag om de burger niet met een foto in een hemdje beslecht.