Het onderwerp waarover wij spraken, betrof het idee van de Amsterdamse wethouder Jaap van der Aa, die een registratieplicht wil van Antillianen.
De liberaal was tegen.
Maar van rechts tot links (drie man dus, van wie één vrouw) zagen we de noodzaak van zo'n registratie wel in, maar constateerden we een praktisch probleem: hoe haal je de Antillianen, die een Nederlands paspoort hebben, uit een vliegtuig
Dat kan alleen als je een onderscheid maakt naar kleur. Dan discrimineer je. En daar zijn wij tegen. Kortom: de intentie is goed, de praktische uitvoerbaarheid is alleen mogelijk als je discrimineert, wat niet alleen verboden is, maar ethisch niet juist.
Maar toch…
Dat we met z'n drieën voor een registratieplicht waren, is achteraf eigenlijk verbazingwekkend en geeft precies weer waar de politieke schoen wringt.
Van der Aa ken ik als een min of meer slap, fatsoenlijk politicus, een PvdA'er die eerder te politiek correct denkt dan suspect. Hij vertegenwoordigt de ‘New-Age-wing’ binnen de PvdA. Op zichzelf suspect, maar niets aan de hand zolang Jaap in het Vondelpark tai-chi’t. Dat met name hij zo'n registratieplicht heeft voorgesteld, is in wezen veelzeggend en toont de problemen in de grote stad.
Van der Aa, en dat is interessant, heeft de stap gemaakt van: discrimineren doe je niet, naar: ik moet daar nu een uitzondering op maken.
Wil hij zijn bestuur naar behoren kunnen verrichten, zo vindt hij zelf, dan moet hij een ethische grens overschrijden.
Heeft Van der Aa nu gelijk?
Nee. Hij maakt een denkfout.
Stel dat het registreren van Antillianen een goedkoop, tamelijk veilig middel zou zijn om een bepaalde criminele groep in de gaten te kunnen houden, waarom moet je dan toch kiezen voor een - voor de belastingbetaler - veel duurder systeem van controle waarbij je niet discrimineert?
Om de eenvoudige reden dat het instandhouden van een mate van ethiek ook betaald moet worden. Ethiek is niet tastbaar, geen politiek instrument, je kunt er geen macht mee uitoefenen, en daarom staat het niet in een begroting - en zweeft het tussen de regels en de wetten waaraan je je moet houden.
Wat moet Van der Aa nu doen?
Een generalisatie kun je alleen tenietdoen door er een andere generalisatie tegenover te stellen.
Een oplossing zou zijn: we registreren niet alle Antillianen die in Nederland komen, maar gewoon iedere Nederlander die in Nederland komt, zonder aanzien des persoons.
Ga ik even heen en weer naar Engeland, dan word ik dus ook weer geregistreerd.
Dit is uiterst kostbaar en praktisch onuitvoerbaar en zal daarom niet overwogen worden.
Wat Van der Aa rest, is handelen in een paradoxale situatie. Ofschoon hij registratie wil, moet hij er toch van afzien, hoewel dat de criminaliteit zou kunnen bevorderen.
Hij dient het probleem op een andere manier op te lossen.
Blijft de vraag of hij die registratieplicht had mogen opperen als oplossing.
Nee. Als hij een verstandig en goed politicus was geweest, had hij moeten zeggen: ‘Het beste zou zijn om de Antillianen die in Nederland komen te registreren, maar dat kan natuurlijk niet. Dus moeten we iets anders verzinnen.’
Dat heeft hij niet gedaan, en dat is hem aan te rekenen.
Hij had zijn onmacht anders moeten tonen.
Dat neemt niet weg dat zo'n registratieplicht steeds dichterbij komt. Dat er geknaagd wordt aan ethische normen en waarden. Dat er twijfel wordt gezaaid.
Ik heb daar zelf ook last van - net als van die Antilliaanse gangs, namelijk. Hoe weet ik eigenlijk dat het Antillianen zijn?