Op pure literaire intuïtie vertrok ik op mijn 21ste naar Dublin om daar een jaar te studeren. Ik hield van Becketts toneelstukken en van Joyce’s Dubliners — het enige wat ik destijds van hem had gelezen (doodsbang dat ik niet slim genoeg zou zijn voor de rest van zijn oeuvre; Dubliners was Joyce’s begin en Joyce voor beginners).
Mijn Nederlandse universiteit had een uitwisselingsprogramma met het University College Dublin en niet met het prestigieuze Trinity College midden in de stad, waar niet alleen Beckett had gestudeerd, maar ook Jonathan Swift, Bram Stoker en Oscar Wilde. Maar UCD had James Joyce , en ze lieten geen gelegenheid voorbijgaan om dat te benadrukken. De universiteitsbibliotheek is naar hem vernoemd, evenals een onderzoekscentrum waar je kunt afstuderen en promoveren op ‘Joyce Studies’. Ieder jaar op 16 juni – Bloomsday, de dag waarop Ulysses zich afspeelt – worden er aan UCD eredoctoraten en een speciale Ulysses-medaille uitgereikt (gewonnen door onder anderen Bill Clinton, Edna O’Brien en Jürgen Habermas).
Ik denk dat ik eerder zocht naar een plek waar literatuur een wezenlijk onderdeel uitmaakte van het culturele geheugen en het geleefde leven dan naar een ‘leuke’ stad.
Dubliners leest in elk geval niet bepaald als een enthousiasmerende stadsgids. Het Dublin in Joyce’s verhalen is benauwd, kleingeestig, armoedig en verstikkend katholiek. Drank en kinderen worden misbruikt, mensen leven boven op elkaar in donkere huizen – you get the picture. In een brief aan zijn uitgever schreef Joyce dat hij over de stad, zíjn stad, wilde schrijven omdat die hem ‘het centrum van verlamming’ leek.
Een paar jaar terug vertaalden Bindervoet en Henkes Dubliners als Dublinezen. Ze noemen het treffend een ‘suite van epifanische inkijkjes in de verlamde ziel van de Dublinees in het begin van de twintigste eeuw’. Over de Dublinees is een eeuw later een hele bibliotheek volgeschreven, door schrijvers als Roddy Doyle, John Banville, Anne Enright en Sally Rooney. Gedesillusioneerd raakte ik zeker, het jaar dat ik doorbracht in Dublin. Maar niet door de literatuur.