Ren ik mijn favoriete natuurronde. Blijkt het terrein, volgens een nieuw reuzebord, ‘Uffelter Binnenveld’ te heten. Mooie naam. Het bord is educatief. In de prehistorie begroef men hier al doden, blijkens een grafheuvel en ‘ook in de Tweede Wereldoorlog was sprake van volop menselijke activiteit, getuige de resten van loopgraven en bunkers’.
Waarom moet ik zo onbedaarlijk lachen? Om die enorme sprong in de tijd. Om de laconieke en ‘neutrale’ verwijzing naar de wereldbrand, die een wel heel eigenaardige Bewältigung belichaamt. Om de mededeling dat niet alleen kikkers en padden graag baden in de met water gevulde bunkerresten en meer nog om het uitroepteken achter de informatie dat salamanders zich er zelfs in voortplanten. Zo zie je waar een oorlog goed voor is. Naglunderend nader ik de Havelter kerk, weliswaar uniek gelegen tussen de velden, maar na zeven eeuwen weergaloze schoonheid voorzien van een aanbouw/steenpuist/wormvormig aanhangsel. Ik zie een man aantekeningen maken en hoop even op gerechtigheid: de overheid heeft twee jaartjes niet opgelet, maar nu zal de Hervormde gemeente gesommeerd worden dit illegale kreng binnen een week… Dan schalt een zo krankzinnig geluid over de beemden dat ik de eindtijd van Johannes’ Openbaringen gekomen acht. Langzaam ontwaar ik een zestiende-eeuwse melodie, maar wat en wie brengt die voort? Verbijsterd zie ik uit de galmgaten koperen pijpen steken. Is dit een blaascarillon? Totaal van slag bereik ik de voorkant van de kerk. Daar staat een bord: in de Havelter kerk is een Chamadron aangebracht. Het enige exemplaar ter wereld. Vijftig trompetten, bespeeld op klavier, aangeblazen door een windmachine. Ochtendconcert voor negen zwartbonte koeien, een paard en twee heren. De melodieën prachtig en dierbaar, het geluid bizar mengsel van orgel, blaaskapel, draaiorgel met een bovenal mechanisch karakter. In eerste schrik herdoop ik het tot Charondrom. Voor ultieme ontregeling: bezoekt allen Havelte. Dat ook nog es opgaat in de nieuwe gemeente ‘Westerveld’. Tenzij een lobby ‘Dieverderdingspel’ weet door te drukken.