Lefkas – De journalist of wetenschapper die de burger naar politiek of politici vraagt, krijgt zelden optimistische antwoorden. Griekenland is een land waar optimisme en landsbestuur al helemaal slecht samengaan. Paradoxaal genoeg zal een politicus wel altijd optimisme moeten uitstralen om verkiezingen te winnen, ook in Griekenland. De linkse Alexis Tsipras won vier jaar geleden met ‘hoop’ op zijn posters en banieren. Vorige week won de rechtsere Kyriakos Mitsotakis door Tsipras te verwijten dat hij ‘hoop in wanhoop’ had veranderd. Zelf bood hij wel hoop én belastingverlagingen.
Natuurlijk, er zijn nog meer redenen dat Tsipras’ partij Syriza de parlementsverkiezingen verloor. Hij had beloofd pensioenen en overheidssalarissen te verhogen. In een economische crisis waren dat lastige beloftes en kort na zijn aantreden ging hij akkoord met voorwaarden gesteld door de grootste buitenlandse schuldeisers. Het werden dus bezuinigen; verlagingen van pensioenen en belastingverhogingen. De economie kromp verder, uiteindelijk tot een kwart van wat die in 2007 was. >
Intussen veranderde Tsipras van boeman van de internationale gemeenschap (die afspraken met internationale schuldeisers middels een referendum aan de bevolking voorlegde) in een geprezen bondgenoot. Het is te lezen in de verslaggeving van de Griekse verkiezingscampagnes in de grote internationale kranten. Werd de Grieken vier jaar geleden doem en verdommenis toegedicht als ze Tsipras verkozen, nu werd dit voorzien als de Grieken zijn centrumrechtse rivaal zouden verkiezen (wat ze deden). In een spotprent van jaren geleden zegt een man tegen zijn echtgenote die wanhopig wordt van het tv-nieuws: ‘Als je goed nieuws wilt, moet je maar uit het raam kijken!’
Wat is het goede nieuws hier als je uit het raam kijkt? Misschien wel dat dertig procent van de stemmen toch nog naar Tsipras ging, de gedoodverfde verliezer. De Griek die afgelopen zondag op hem stemde, wist hoe vergeefs dat was. Alle peilingen wezen hetzelfde uit: Tsipras en zijn Syriza liepen tegen een vanzelfsprekende nederlaag op. Deze dertig procent gedroeg zich als de dertig procent van de inwoners van het Amerikaanse Texas of Wyoming die bij elke presidentsverkiezingen weer op de Democratische kandidaat stemt. Ze weten dat die nooit zal winnen en toch gaan ze altijd weer naar de stembus. Over hen hoor of lees je weinig in sociologische duidingen van ‘America’s heartland’ en toch stemmen juist zij, voor wie van de democratie houdt, tot extreem optimisme.