‘U bent een bange, bange man’, sprak d66-voorman Alexander Pechtold tijdens het Fitna-debat in de Tweede Kamer tot zijn collega Geert Wilders. De leider van de pvv laat zelf geen gelegenheid onbenut om juist zijn vermeende vijanden van angst, lafheid dan wel krankzinnigheid te betichten. Tijdens het debat over zijn film moest vooral premier Balkenende het ontgelden. Wilders noemde hem onder meer ‘de grootmoefti, de dhimmi, die op de knieën is gegaan met zijn gezicht richting Mekka’. ‘Uw naam is Chamberlain’, zei Wilders nog, in een verwijzing naar de Engelse premier die aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog dacht een vredesverdrag met Hitler te hebben gesloten nadat deze een deel van Tsjecho-Slowakije had geannexeerd.

De retoriek van Geert Wilders volgt de laatste anderhalf jaar een vast patroon, zowel in zijn geschriften als in zijn uitspraken in de media. Ze is rechtstreeks ontleend aan de theorie ‘Eurabië’, van de Zwitsers-Egyptische historica Bat Ye ’Or en aanverwanten. In 2005 schreef Bat Ye ’Or het boek Eurabia: The Euro-Arab Axis. Ze stelt hierin dat Europese politici na de oliecrisis van 1973, via de Europees-Arabische Dialoog, bewust Europa zouden hebben verkwanseld aan de islam, in ruil voor olie en vrijwaring van terroristische aanslagen. Europa zou met Arabische leiders hebben afgesproken om onbeperkt Arabische immigranten op te nemen. Demografische ontwikkelingen – de kinderrijke gezinnen van de moslims tegenover het schrale nageslacht van de autochtone Europeaan – zouden dan vanzelf Europa op de knieën krijgen. De zegeningen van de islam zouden geïncorporeerd worden in de herschrijving van de Europese geschiedenis en antisemieten kregen sleutelposities bij de verschillende lokale en nationale overheden.

De kerken spelen in dit zwarte sprookje een belangrijke rol. Onder druk van hun christelijke broeders in Palestina zouden Europese kerkelijk leiders bewust hun band met het jodendom hebben doorgesneden – uit wraak voor de ‘joodse’ moord op Christus – en deze hebben vervangen door een relatie met de islam. Bat Ye ’Or noemt onder meer het ikv, de vergrijsde christelijke vredesclub (voorstander van blijvend militair ingrijpen in Afghanistan) als een van de boosdoeners. Deze alliantie van christenen en seculiere, linkse politici met de Arabische wereld zou uiteindelijk leiden tot een Eurabische superstaat en de vernietiging van Israël. Een kernbegrip in het werk van Bat Ye ’Or is ‘dhimmitude’, wat onderdanigheid betekent van niet-moslims aan moslims.

Vóór Bat Ye ’Or had de Italiaanse journaliste Oriana Fallaci in 2004 al stevig uitgehaald tegen de islam in haar boek The Force of Reason, door Wilders ‘zijn bijbel’ genoemd. In het boek stelt Fallaci dat het ‘islamitische nazisme’ met behulp van Europese multiculti’s doelbewust, met een vooropgezet plan, bezig zou zijn Europa te annexeren. Aan deze tamelijk eendimensionale gedachte heeft Bat Ye ’Or verscheidene dimensies toegevoegd met haar ‘ontrafeling’ van het grote complot van Europese ‘dhimmi’s’ en Arabische leiders. In een interview met HP/De Tijd in december 2007 zei Wilders over Bat Ye ’Or: ‘Haar boek heeft grote indruk op mij gemaakt toen het uitkwam in 2005. Ik denk ook dat ze gelijk heeft. Het is alleen moeilijk te bewijzen of er doelbewust beleid in die richting is geweest.’

Ondanks die reserve ten aanzien van de aantoonbaarheid van de theorie twijfelt Wilders niet aan de waarachtigheid ervan. Hoe kwam hij tot dat geloof? Wie bekeerde hem?

Hans van Baalen, Tweede-Kamerlid voor de vvd, heeft de radicalisering van Wilders van nabij mogen meemaken. Van Baalen: ‘In 1998 kwam Wilders in de Kamer. Hij moest volksgezondheid doen, een portefeuille die hem maar matig interesseerde. Frans Weisglas was destijds onze buitenlandwoordvoerder en die gaf hem “een stukje buitenland”, te weten: Iran. Wilders beet zich er volledig in vast. Hij wilde alles weten over de ayatollahs en sjiieten.’ In 2000 werd Wilders samen met Van Baalen buitenlandwoordvoerder. Van Baalen: ‘We trokken veel met elkaar op. In die tijd las hij The Clash of Civilizations, van Samuel Huntington. Dat was een keerpunt. Daarna is het onderwerp met hem aan de haal gegaan. Hij is de islam gaan beschouwen als een statische godsdienst die botst met het Westen. De miljoenen moslims in Europa zouden zijns inziens nooit kunnen integreren.’

Wilders begon zich pas echt te verdiepen in de islam als religie, naast de islam als politieke factor dan wel agressor, door zijn contact met Ayaan Hirsi Ali. Van Baalen: ‘Ik denk dat zij een grote invloed op hem heeft gehad. Zij heeft hem veel argumenten aangereikt over de godsdienst zelf. Maar Wilders is geen intellectueel. Wilders is Ayaan-light.’

Toen Wilders in 2004 boos uit de vvd stapte en als de eenmansfractie ‘Geert Wilders – Partij voor de Vrijheid’ verder ging, nam hij enige tijd om zich verder ideologisch te ontwikkelen. In 2005 maakte hij een studiereis door de Verenigde Staten. Hij bezocht verschillende (neo)conservatieve instellingen, media en denkers. Hij sprak ook met Daniel Pipes, Midden-Oostenkenner, historicus, adviseur van George Bush en op dit moment een van de belangrijkste aanhangers en pleitbezorgers van de Eurabia-theorie van Bat Ye ’Or. In boeken en artikelen schetst Pipes een weinig hoopvolle toekomst voor het avondland. Zijns inziens kan het drie kanten op gaan: óf Europa zal volledig worden geannexeerd door de islam, óf Europa zal de moslims van haar grondgebied verdrijven, óf de moslims zullen vreedzaam integreren in de Europese samenleving. De laatste optie acht Pipes het minst waarschijnlijk, de eerste het meest.

Wilders deed tijdens zijn reis ook The American Enterprise Institute te Washington aan, een invloedrijke neoconservatieve denktank en sinds 2006 de werkgever van Ayaan Hirsi Ali. De Nederlandse activiste betoonde zich in een opiniestuk voor de Volkskrant in april 2006 nog een ‘bescheiden’ gelovige in de theorie van Eurabia, maar nog voordat Wilders overal dhimmi’s begon aan te wijzen, sprak Hirsi Ali al over het ‘duivelse verbond’ tussen ‘radicale islamieten’ en ‘visieloze verzoeners’. Ze verwees naar Chamberlain, ze vergeleek de radicale islam met het nazisme, ze waarschuwde voor de demografische tijdbom die met elke nieuwgeboren moslim in Nederland en Europa dichter bij ontploffing zal komen – iets wat inmiddels door demografen als zeer onwaarschijnlijk wordt beschouwd. Dezelfde standpunten uit de Eurabische school ventileerde Wilders vorig jaar in de Volkskrant in een opiniestuk samen met zijn sidekick Eshan Jami.

Maakte Hirsi Ali toen nog onderscheid tussen de ‘radicale’ islam en de ‘gematigde’ moslims, inmiddels doet ze dat niet meer. Of, anders gesteld, het onderscheid doet niet meer ter zake. Hirsi Ali streeft nu naar niets minder dan de totale vernietiging van de islam, zo blijkt uit een interview in Reason, een liberaal Amerikaans weekblad. Op de vraag of de islam als ‘georganiseerde religie’ niet ook een emancipatoire beweging kan voortbrengen, zoals het christendom heeft gedaan bij de afschaffing van de slavernij of bij de strijd tegen het communisme in Polen, antwoordt Hirsi Ali: ‘Alleen als de islam wordt verslagen. Omdat nu de politieke arm van de islam, de naar macht hongerende expansionistische arm van de islam, superieur is geworden aan de Soefi’s en Ismaili’s en aan de vredelievende moslims.’

Reason: ‘Bedoelt u niet dat we de radicale islam moeten verslaan?’

Hirsi Ali: ‘Nee, de islam. Pas wanneer zij verslagen is, kan zij muteren in iets vreedzaams. Nu is het heel erg moeilijk om überhaupt over vrede te práten. Ze zijn niet geïnteresseerd in vrede.’

Reason: ‘Moeten we alle 1,5 miljard moslims onder onze laarzen verpulveren?’

Hirsi Ali: ‘Ik denk dat we in oorlog zijn met de islam. En wanneer je oorlog voert, moet je kleur bekennen.’ En even verder: ‘Er komt een moment dat je je vijand moet verpulveren.’

Reason: ‘Militair verpulveren?’

Hirsi Ali: ‘Op alle denkbare manieren. En als je dat niet doet, dan moet je verder met de consequentie leven dat jij zelf wordt verpulverd.’

De transformatie van Europa tot een islamo-christelijke staat, die Israël zal vernietigen, blijft, hoewel veel Europese politici daar al decennia mee bezig zijn, goeddeels aan het oog onttrokken. De verklaring van Bat Ye ’Or luidt dat de leiders van Europa het complot verborgen houden om zo de burger ervan te weerhouden in opstand te komen. In het interview met Geert Wilders in HP/De Tijd zegt de politicus dan ook dat zijn film over de Koran ‘de mensen de ogen zal openen’ – de onwetende Europese burgers die zich willig en blind laten leiden naar de slachtbank.

‘Eurabia klinkt als een klassieke complottheorie’, zegt Stef Aupers, als socioloog verbonden aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam. Aupers deed onderzoek naar complottheorieën en constateerde dat de jaren zestig van de vorige eeuw een grote ommekeer betekenden in het complotdenken: ‘Daarvoor richtte de complottheorie zich vooral op “de ander”. De joden hadden het gedaan, de communisten, de tempeliers en de vrijmetselaars. Na de jaren zestig werd het complot gezocht binnen de eigen kring: de media, de overheid en de bureaucratie zijn er op uit de burger te marginaliseren. De overheid kwam steeds verder van de burger af te staan terwijl die burger steeds individualistischer werd. Vooral mensen die in een isolement verkeren, zijn vatbaar voor complottheorieën.’ Wilders en Hirsi Ali verkeren in een isolement. Zij worden serieus bedreigd door moslimextremisten. Ze zijn mede daardoor verworden tot tragische figuren die zich steeds halsstarriger vastklampen aan hun eigen gelijk, die niet meer in staat zijn tot zelfrelativering en die kritiek niet kunnen laten doordringen tot hun vastgeroeste angstvisioenen.

Aupers: ‘Een goede complottheorie is niet falsificeerbaar én niet te bewijzen. Het complot speelt zich immers af buiten onze waarneming. Mensen die in een complottheorie geloven, gaan ook nooit op zoek naar argumenten die hun complottheorie ontkrachten maar juist naar argumenten die hun theorie versterken.’ Je hoeft inderdaad maar ‘Eurabia’ in te tikken op Google en je wordt naar tienduizenden websites gestuurd waar tienduizenden bekende en minder bekende Eurabia-theoretici elkaar citeren, bevestigen en van informatie voorzien. Daarmee lijkt Eurabia de krachtigste complottheorie in het Westen sinds eind negentiende eeuw de Protocollen van de wijzen van Zion vanuit tsaristisch Rusland Europa veroverde.

cda-fractievoorzitter Pieter van Geel sprak tijdens het Fitna-debat triomfantelijk van de ‘volledige ontmaskering’ van Geert Wilders, nadat door de regering was aangetoond dat deze had gelogen over zijn gesprekken met premier Balkenende, minister van Justitie Hirsch Ballin en de nationale veiligheidscoördinator Tjibbe Joustra. Binnen de grenzen van het politieke spel mag dat zo zijn, maar binnen de door Wilders zelf gecreëerde werkelijkheid is dat allerminst het geval. Aupers: ‘Complotdenkers beschouwen kritiek óp hun complottheorie juist als bewijs vóór hun complottheorie.’ Wilders laat de kritiek dan ook van zich afglijden, smoort de discussie door zijn tegenstanders in de ‘linkse kerk’ te plaatsen, noemt hun argumentatie ‘soft multicultigeneuzel’. Dat roept de vraag op welke vorm van politieke discussie er dus nog mogelijk is met Wilders. Noch de scherpe ironie van Pechtold zal hem van gedachten doen veranderen, noch het ouderwetse politieke sloopwerk van het cda. Wilders ziet in alle ontkenning en miskenning slechts de bevestiging van zijn gelijk. Misschien moet de politiek zich niet meer richten op Geert Wilders, maar op de 31 procent van de Nederlanders die gelooft dat de regering heeft gelogen tegen Wilders, of op de 51 procent van de Nederlanders die denkt dat de islam een bedreiging vormt voor ons land.

Hirsi Ali is weer welkom bij de pvda, bood Tweede-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem gastvrij aan in De Pers. Het is echter de vraag of haar vernietigingsfilosofie veel moslims zal aanzetten tot emancipatie en integratie. Ondertussen kan Nederland zich gaan opmaken voor Fitna II: The Return of the Prophet. Want waarom zou Wilders ophouden? Hij heeft toch gelijk?

‘Sluit alle moslimscholen’

Het volledige interview van Rogier van Bakel voor Reason (november 2007) is te lezen op http://www.reason.com/news/show/122457.html