Parijs – Een aanslag op een moskee als voorlopig slotstuk op een ontspoord debat over de hoofddoek? Wel als het aan Anouar Kbibech ligt, de voorzitter van de Franse moslimraad. Hij wijdde de schietpartij, afgelopen maandag, op een moskee in de zuidelijke stad Bayonne, waarbij twee mensen zwaargewond raakten, aan het ‘discours van haat’ van de afgelopen weken. Op bezoek bij president Emmanuel Macron had Kbibech zich al uitgesproken tegen de ‘hysterisering van het debat’ en zei hij zich grote zorgen te maken omtrent de ‘groeiende stigmatisering’ die hij in de Franse samenleving jegens moslims waarneemt.

Al wekenlang is Frankrijk verwikkeld in een fel debat over de islamitische hoofddoek. Aanleiding vormden twee incidenten bij schooluitjes: eerst was er een raadslid van het rechts-nationalistische Rassemblement National dat een gehoofddoekte oppasmoeder gebood de raadzaal te verlaten (‘denk goddomme aan het Frankrijk van de Verlichting!’). Een paar dagen later gebeurde iets soortgelijks bij een brandweerkazerne in Creil, waar brandweermannen de toegang weigerden aan twee begeleidsters met hoofddoek.

Toevallig is Creil de plaats waar drie moslima’s dertig jaar geleden weigerden hun hoofddoek af te doen bij het betreden van hun lycée. Het leidde tot een omstreden wet die ‘ostentatieve religieuze tekens’ op openbare scholen verbiedt. Over schooluitjes zegt de wet echter niets, en zowel het raadslid als de brandweermannen handelden tegen de wet. In het debat dat volgde liep al snel zoveel door elkaar dat de argeloze toeschouwer de indruk kon krijgen dat de Moslimbroederschap op het punt staat om Frankrijk over te nemen. Jean-Michel Blanquer, minister van Onderwijs, trapte het bal af met de opmerking dat hij de hoofddoek beschouwde als ‘onwenselijk in de samenleving’. Hij verdedigde zich met een beroep op ‘de Republiek’, waaruit maar weer eens bleek dat dit in Frankrijk veel méér betekent dan een staatsvorm. Het is een emancipatieproject en de islamitische hoofddoek heeft daarin geen plaats.

Alleen de eerste week al vonden op de drie grootste 24-uurszenders 85 debatten plaats met in totaal 286 gasten (geen daarvan droeg een hoofddoek). Inmiddels is de discussie gekaapt door Marine Le Pen en haar geestverwanten, zoals de omstreden publicist Éric Zemmour. Zij zien de hoofddoek als een instrument van de Moslimbroederschap die overal tentakels in de Franse samenleving zou hebben. Al snel vielen er woorden als ‘infiltratie’ en ‘sluipende machtsovername’. In deze context debatteert de senaat deze week over een wet die de hoofddoek ook bij oppasmoeders tijdens schooluitjes moet verbieden.