Doel lijkt een begin van integratie door de nieuwkomers in het diepe van taal, gewoonten en gebruiken te gooien. Verder zal het gaan om toenadering: de vreemdeling wordt geen soort maar een individu met wie een relatie wordt aangegaan. Bovenal lijkt de bedoeling dat het Brabants, Fries, Hollands gastgezin (en met hen de kijker) beseft hoe moeilijk taal en integratie zijn voor wie van ver komt. Daartoe wordt er in de tweede aflevering een tegenbezoek afgelegd: uitwedstrijden zijn altijd lastiger.

De titel moeten we niet te letterlijk nemen. Als de Poolse Beata bij de Larense George en Loes over de vloer komt, slaat ze prompt dicht als haar wens ‘praat Engels met me’ niet gehonoreerd wordt. Ze wil alleen maar weg. Haar bokkigheid ligt misschien mede aan schaamte over het feit dat ze in acht jaar werk in de bloemen en planten weinig meer woorden kent dan ‘oppotten’: nadeel van een hechte Poolse gemeenschap die zonder twijfel ook bescherming biedt. Dat Ahmed, op bezoek bij zijn gastgezin, al even prompt naar Engels uitwijkt is na een jaar hier, grotendeels in een azc, minder verbazend. Die confrontatie lijkt model voor wat de makers beoogden. Deze Hagenezen, Marc en Agnieszka, maakt het niets uit waar hun gast vandaan zal komen, maar als middelbare Ahmed in de straat verschijnt, luidt Marcs prompte commentaar ‘een man die zijn vrouw slaat’ en ‘een schaap in de kofferbak’ en fluistert Agnieszka dat ze bang is. Architect Ahmed overtuigt hen na een moeizaam begin van de Syrische verschrikkingen en ze zijn om.

Hilarisch is dat de Oeigoerse Aikeda uit West-China het Nederlands zou moeten leren van de Valkenswaardse Astrid en Gerrit, wier hartelijke volksheid ook voor de randstedeling soms ondertiteling behoeft (waar Astrid zich trouwens bewust van is). En als de Chinese Haibin van de Friese Daniëlle te horen krijgt dat hij hun schattige katje in Nederland echt niet mag opeten, is duidelijk dat de gastgezinnen wel op openheid maar niet op politieke correctheid zijn uitgezocht. Integendeel misschien. Het is een curieus infotainmentprogramma, waarvan het effect me niet al te groot lijkt. Maar welk programma heeft wel impact in de kakofonie rond vluchtelingen, van wie Ahmed en Aikeda er maar twee zijn?

Indrukwekkend en aangrijpend is een Ikon-aankoop over Syriërs in Europa: De oversteek. Hoe pijnlijk ook het afscheid van hun dierbaren, degenen die vertrekken dragen niet alleen wanhoop mee, maar ook hoop. De tragiek is dat ze die, na korte euforie over het bereiken van Europa, meestal gestadig weg voelen sijpelen. Een zoon ziet zijn altijd werkende moeder wanhopig worden door ledigheid in een besneeuwd Scandinavisch landschap, niet wetend dat haar wanhoop minstens zozeer voortkomt uit de perspectiefloosheid van haar zoon. Een ander realiseert zich na maanden Duitsland dat hij eigenlijk nog altijd in een wrakke oversteekboot zit. Trouwens, voor architect Ahmed is de zee niet langer mooi maar begraafplaats.

Praat Nederlands met me, Vara, vrijdagen 30 oktober en 6 november, NPO 1, 21.30 uur. George Kurian, De oversteek, Ikon 2Doc, dinsdag 3 november, 23.00 uur

Beeld: Praat Nederlands met me. Foto VARA