Een van de beste muzikale pamfletten die de laatste Amerikaanse verkiezingen opleverde was het nummer Mosh van Eminem. Zelden klonk de rapper zo kwaad, ziedend is het woord. Geen alter ego, geen knipoog: Mosh was een aanval zonder reserves, beukend als een mars en ondersteund door een clip waarvan Geert Mak ongetwijfeld zal beweren dat de makers zonder dat zij het waarschijnlijk beseffen een eerder toegepast schema hanteren.
Toch komt de spannendste geëngageerde (je zou bijna zeggen: ouderwets geëngageerde) hiphop momenteel niet van Eminem maar van een blanke rapper uit Rhode Island. Sage Francis is zijn naam, A Healthy Distrust zijn tweede album, verschenen op het in punkbands gespecialiseerde platenlabel Epitaph, en dat mag veelzeggend heten.
Sage Francis is uiteindelijk een tamelijk militante antiglobalist, zo eentje die dit meteen zou verbeteren met een «nee, ándersglobalist». Sages opvattingen over de Wereldbank of de schuldenlast van de Derde Wereld: ze zullen geen verrassing opleveren. Francis leeft in het land van «Republicrat Democran, 1 party system» en hoont: «Friendly fire thats a funny term, like civil war.»
Dat A Healthy Distrust juist wél verrast, komt allereerst door het schijnbare gemak waarmee hij met beats van een indrukwekkende rij hiphopgrootheden de on rustige sfeer van de grote stad drukte, sirenes, overal actie of de aankondiging ervan oproept en dat afwisselt met een bijna verstild kalme ode aan Johnny Cash («He had a date with Death/ It was a slow train coming/ And weve all got a train to catch»).
Maar vooral ligt de verrassing in Francis wervelende taalgebruik en de manier waarop hij niet dríjft op de clichés van het genre, maar ze inzet als achtergrond, als functionele ruis, of ze juist speels te lijf gaat. Het materialisme, bijvoorbeeld («Id wear Armani if they endorsed me so people who are poor can rob me»), het machismo («Straight to the grill like a homophobic rapper/ Unaware of the graphic nature of phallic symbols») of het «leven in het hier en nu» als dood gedraaid mantra: «Dont live for the moment/ Live for the constant». Hij worstelt met God («Gods not a woman, hes a big white guy in the sky») en ontkent dat meteen: «I dont have a God complex/ youve got a simple God!»
De Republikeinen en de Democraten, de zon en de maan, God en Satan: Sage Francis laat ze in zijn teksten graag een battle aangaan. Dat hij tegelijk de haantjesmentaliteit in de hiphop bespot en in prijsnummer Gunz Yo de grens tussen het geweld op papier en dat van de straat verkent, geeft aan dat hij niet zozeer handelt vanuit de huidige conventies van de hiphop. Hij handelt vanuit de liefde voor de taal, en permitteert zich daarbij meer eigenzinnigheid en het bijhorende risico van onbegrip dan veel van zijn collegas. Bij Francis mag het schuren: «When I say HIP you say: Shut the fuck up, we aint saying shit. And Ill respect that.»
Sage Francis speelt op 23 juni in de Melkweg in Amsterdam