De meest treffende recensie van het nieuwe album van Kendrick Lamar zette hij zelf meteen na het verschijnen ervan op Instagram. Het was een sms-berichtje van zijn moeder: ‘Boy you can make dog a laugh (…) Album is bomb bomb bomb bomb!’ En daar tussendoor een heus salvo van smileys en andere emoticons. Mooi ook dat te zien is onder welke naam zijn moeder in zijn telefoon staat: ‘Momma’. Dat Lamar niet bang is om zijn emotionele kant te tonen, is een van de redenen dat hij al een paar jaar de meest relevante rapper ter wereld is. De andere redenen zijn zijn capaciteiten als rapper en als tekstschrijver, en het feit dat hij weigert in herhaling te vallen. Ook nu weer. DAMN. (alle nummers hebben net als het album een titel van één woord, in kapitalen, met een punt erachter) is een volstrekt ander album dan voorganger To Pimp a Butterfly. Kort samengevat: de jazz is weer weg. Maar een terugkeer naar zijn doorbreekalbum Good Kid, m.A.A.d. City is het ook niet, al doen nummers als LOYALTY. (met een gastrol voor Rihanna) en LUST. soms denken aan klassiekers als Swimming Pools (Drank) van dat album.
De gasten zijn schaars deze keer, en de meest opvallende is Bono. Met enige fantasie doet hun nummer denken aan Numb (1993), een van de meest elektronische en experimentele nummers die U2 ooit opnam. Na Bono klinkt Lamar zelf: ‘We lost Barack and promised to never doubt him again/ But is America honest, or do we bask in sin?’ Het is een van de vele echo’s uit het nieuwe Amerika die langskomen op het album.
Bono kan zijn bijdrage niet eens afmaken, Lamar schiet al door naar FEAR.. Openingsnummer BLOOD. doet dat nog drastischer: in een soort hoorspel vertelt hij over een blinde vrouw die hij helpt met oversteken. Vervolgens klinken schoten. Wordt Lamar doodgeschoten? Door die vrouw? Een stem: ‘Is it wickedness?’ Vervolgens klinkt commentaar van Fox op een eerder statement van Lamar tegen politiegeweld. Allemaal bij elkaar duurt het nog geen twee minuten en hup, Lamar is weer door naar het volgende nummer. Alsof hij meteen duidelijk wil maken: hoofd erbij houden de komende veertien nummers, ik heb veel te vertellen, veel te vragen en veel te experimenteren, dus ik kap snel af en ga weer door.
Het maakt DAMN. een uitzonderlijk geestdriftige luisterervaring, van een man die duidelijk eerder een gebrek aan tijd dan een gebrek aan ideeën heeft. Het mooist zijn de vele contrasten. In HUMBLE., een dampende kraker van een nummer, blaast hij lucht in zijn ego, in FEAR. laat hij al die lucht er weer uitlopen door zijn angsten te beschrijven: ‘If I could smoke fear away, I’d roll that mothafucka up/ And then I’d take two puffs.’
Kendrick Lamar, DAMN. (Universal)