Een nieuwe wilde week op planeet aarde. Voor wie de bottom line van het belangrijkste nieuws heeft gemist: een waterstofbom is een bom die je aansteekt met een atoombom – met een aanmaakblokje dat op eigen kracht tweehonderdduizend mensen doodde toen de Amerikaanse luchtmacht die op Nagasaki gooide. Zo’n waterstofbom is nu in handen – of anders binnen bereik – van het meest onvoorspelbare, onhandelbare en recalcitrante regime ter wereld. Aan de raketten om die kernwapens op Los Angeles en San Francisco te gooien wordt gewerkt. (Tokio en Nagasaki liggen – zo hardvochtig is de geschiedenis – al ruim binnen schootsafstand.)
Kernoorlog: daar weten we gelukkig heel veel over, want er zijn tijdens de Koude Oorlog (letterlijk) bibliotheken over volgeschreven door mannen met (in nucleaire kringen) legendarische namen als Bernard Brodie en Herman Kahn. Helaas heeft 99 procent van die duizenden boeken en artikelen dezelfde basisaanname. Ze gaan uit van kernwapenlanden als rationele ‘spelers’ die elkaar via ‘signalen’ duidelijk maken wat ze van elkaar willen. De huidige crisis rondom Noord-Korea’s nucleaire arsenaal maakt duidelijk dat zulke ‘kennis’ van kernoorlog waardeloos is. De Amerikaanse president Donald Trump is de wandelende ontkenning van rationaliteit en bij Kim Jong-un (die zijn hackerleger de wereld instuurde omdat de actiekomedie The Interview hem op de hak nam) kun je ook bedenkingen hebben.
Het helpt niet dat iedereen in de Amerikaanse regering wat anders zegt of tweet over Noord-Korea, en de president elke dag wat anders beweert. Een voorstel voor rationeel beleid zou in theorie kunnen komen uit de Amerikaanse bureaucratie, ware het niet dat iedereen in Washington die iets weet over Noord-Korea of Oost-Azië (op Buitenlandse Zaken of binnen de inlichtingendiensten) is ontslagen en niet vervangen, op een zijspoor gezet of gewoon genegeerd.
Maar goed, stel dat er op wonderbaarlijke wijze toch een rationele strategie verwoord zou kunnen worden, dan moet dat nog worden overgebracht op de vijand. En zoals een onderzoeker van onderzoeksinstituut Brookings deze week droogjes samenvatte: ‘Trump is simpelweg niet in staat om op een consistente en coherente wijze signalen en boodschappen over te brengen, of zijn regering dat te laten doen.’ Hij staat daarin niet alleen: niemand in de wereld die zeker weet wat Noord-Korea nou precies wil, afgezien van een kernarsenaal. Gewoon maar blind de snelweg op dus, met ergens een nucleair bewapend Noord-Korea dat vol gas gaat.
In voorbije tijden visten journalisten bij internationale crises naar voortekenen van het beleid dat het Witte Huis wilde inzetten. Tijdens dit presidentschap tekent iedereen maar de losse flodders op die overal vandaan komen. Die zijn soms behoorlijk beangstigend: Trumps nationale veiligheidsadviseur McMaster speculeerde over ‘preventieve oorlog’ tegen Noord-Korea; cia-directeur Pompeo over regime change. Er lijkt echter een kritische massa te ontstaan richting de optie van de ‘zwaarst mogelijke sancties’. Dat is codetaal voor: we gaan maar weer vruchteloos eisen dat China Noord-Korea economisch wurgt.
Sancties hebben een slechte naam bij een groter publiek, als halfbakken oplossingen. Dat is niet altijd terecht: er zijn recente voorbeelden van succesvolle sancties, zoals die tegen Rusland en Iran. Maar Noord-Korea is een ander verhaal. Noord-Korea-expert Andrei Lankov legde deze week voor denktank NK News uit waarom. Sancties zijn tegenwoordig vaak gericht op de elite van een land, om hen tot een paleiscoup te bewegen als hun dictator ervoor zorgt dat ze geen toegang meer hebben tot Hennessy-cognac en bmw-cabrio’s. Voor de Noord-Koreaanse elite is rommelen aan de stabiliteit van hun land echter extreem riskant, omdat dit makkelijk zou kunnen uitlopen op chaos en hereniging met Zuid-Korea. En daarmee op tribunalen voor de voltallige ex-elite van het Noorden. ‘Deze mensen zullen samen blijven hangen. Ze geloven dat het alternatief is om één voor één te hangen’, schrijft Lankov.
Sancties kunnen echter ook werken als zij brede lagen van de bevolking treffen en er onvrede ontstaat. Revolutie. Maar gezien de ervaring van de Noord-Koreaanse bevolking met geduldig lijden, zou ik mijn geld daar niet op zetten. En dus is de nieuwe realiteit een nucleair bewapend Noord-Korea tegenover een blind varende wereldmacht, met twee leiders die het gewend zijn om zich uit crises te redden door een nieuwe te creëren. Het nieuwe normaal: het onheilsgevoel van 2018.