In dezelfde week dat Lucy B. levenslang kreeg, begint de officiële zitting tegen Volkert van der G. Beide zaken een seriemoord door een verpleegkundige en een politieke moord door een milieuactivist zonder strafblad zijn uniek in de geschiedenis van het Nederlandse strafrecht. Lucy B., die babys en bejaarden uit hun lijden wilde verlossen, heeft nooit bekend maar is veroordeeld op grond van circumstantial evidence. Volkert van der G. legde daarentegen in het vooronderzoek een heldere verklaring af dat in zijn ogen Pim Fortuyn een groot gevaar voor de samenleving was en derhalve diende te worden geëlimineerd.
Het dossier over Volkert van der G. mag dan uitpuilen van het bewijsmateriaal, het maakt de berechting van de moordenaar niet minder complex. Tussen zijn arrestatie, tien minuten na het lossen van de schoten in het Mediapark in Hilversum op 6 mei, en het proces in drie zittingen ligt een woelig traject van emotionele en politieke ruis. Alleen al daardoor staat er bij deze rechtszaak veel op het spel. Terwijl de maatschappij om vergelding roept, moeten de rechters juridisch evenwichtig en zuiver oordelen. Ze mogen zich niet laten opjutten door de geschokte moraal en de woede buiten de deuren van de zwaar beveiligde bunker in Amsterdam-Osdorp. Tegelijkertijd kunnen zij in hun neutraliteit niet doof zijn voor de buitenwereld.
Elke vormfout zal voeding geven aan de sluimerende onrust onder de Fortuyn-aanhangers. Sommigen hebben al laten weten geen vertrouwen te hebben in de neutraliteit van politie en justitie. Zo meende LPFer Ferry Hoogendijk vorig jaar dat een van de drie rechters, Nol Vermolen, als voormalig medewerker bij Vluchtelingenwerk niet onbevooroordeeld zou kunnen zijn. De juridische wereld viel over hem heen, want het is taboe voor de wetgevende macht (het parlement) om zich met de rechterlijke macht te bemoeien. In dezelfde sfeer lag het pleidooi van minister Nawijn voor de doodstraf.
Deze interventies geven de drie advocaten van Volkert handvatten om te pleiten voor de niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie. Ook zullen ze zijn detentieomstandigheden (isolatie, camerabewaking) aan de orde stellen.
LPF-fractievoorzitter Mat Herben heeft het nu eindelijk in de gaten. Om elke verdere schijn van politieke beïnvloeding te voorkomen, heeft hij deze week alle partijgenoten opgeroepen niet aanwezig te zijn bij het proces. Hij wil koste wat kost tegengaan dat de verdediging een lagere staf kan eisen wegens politieke vooringenomenheid. Bij Europese Strafhof in Straatsburg ligt hierover interessante jurisprudentie.
Los van de uitkomst die bij een dergelijk zwaar delict nooit werkelijk genoegdoening kan geven heeft de rechtszaak tegen Volkert van der G. ook nog een andere functie. Eindelijk wordt hij in het openbaar gehoord. Alle mysterieuze complottheorieën ten spijt, het publiek kan nu zelf zien en horen hoe een bleke jongeman zijn daad zal uitleggen. Wreed en gewetenloos, dat zal het gevoel over hem zijn dat achterblijft na deze historische rechtszaak.