Rio de Janeiro – De bovenkant van zijn handen zijn gebrandmerkt met een gloeiend strijkijzer. 171 staat er nu in roze littekens op elke hand gegrift, het Braziliaanse wetsartikel voor diefstal. ‘Hij brandde heel langzaam, zodat ik de meeste pijn had, met een glimlach, heel rustig’, vertelt William de Jesus over zijn martelheer.
De jongen werkte in een winkel in Salvador de Bahia. Op een ochtend beschuldigt zijn baas hem van diefstal. ‘Hij bond me vast en begon met stokslagen. Op mijn handen, mijn benen. Ik moest bekennen dat ik dertig reais (negen euro) had gestolen. Maar dat had ik niet.’ Twee uur duurde de martelsessie. ‘Ik smeekte, maar hij ging door.’ Op een ijzingwekkend filmpje is te zien hoe een bijna naakte William kronkelt van de pijn, brullend met een rode lap in zijn mond. Om zijn heupen een wit rokje. ‘Dat had hij me aan laten doen om me te vernederen.’
Ook uit een ander filmpje blijkt dat folteren als ‘straf’ voor zijn zwarte medewerkers standaard is voor de winkelier. ‘Kijk, alweer een dief. Wij steunden en vertrouwden je.’ De winkelier spreekt buiten beeld. Pats. Keihard wordt de jongen met een plank op zijn linkerhandpalm geslagen. Je hoort hem kreunen. Maar meteen steekt hij zijn rechterpalm alweer uit voor de volgende klap. ‘Ik heb de val voor je uitgezet’, gaat de winkelier verder. ‘Ik heb zelf dertig reais onder de toonbank verstopt.’ Pats. ‘Nu oogst je wat je gezaaid hebt.’ Pats. Links. Rechts. Door en door. Is deze scène voor een buitstaander verbijsterend, elke Braziliaan weet dat dit een paulada is, een straf die de slavenheren aan hun ‘bezit’ oplegden. Het rauwe racisme van dit voormalige slavenland zit hier nog in alle haarvaten. Toch zou het onbegrijpelijk moeten zijn dat de winkelier zijn martelfilmpjes zelf online zette. Sinds het eind van de dictatuur is er in Brazilië een robuuste anti-racismewetgeving. Hij kan voor jaren de bak indraaien.Maar nee. Trots laat hij de wereld zien hoe hij het ‘recht in eigen hand’ nam. Marteling wil hij het niet noemen. De politie vindt dat het wel martelen is. Toch laten ze de man vrij. Net zoals zij zelf altijd wegkomen met het martelen en vermoorden van zwarte mensen. Zoals ook president Bolsonaro een zwarte man rustig een ‘kakkerlakkenfokker’ kan noemen: ‘Hoe gaat het met dat nest in je haar?’ Nog nooit heeft in Brazilië iemand voor racisme gezeten.