Volgens een functionaris van de Libische veiligheidsdienst bevinden zich onder de bootvluchtelingen die naar Europa willen leden van Islamitische Staat. Dat heeft hij vorige week in een interview met de BBC gezegd.
We weten niet hoe betrouwbaar deze veiligheidsman is, maar in dit geval kunnen we hem op zijn woord geloven. In de heilige oorlog tegen de ongelovigen wil IS een tweede front in het Westen. De aanslag op Charlie Hebdo is daarvan tot dusver het gruwelijkste bewijs. Maar overal in onze samenleving dreigt de terreur, langzamerhand zo ernstig dat de structuur verandert. De Amerikanen willen nu op Schiphol de passagiers naar de Verenigde Staten zelf gaan controleren. Is dat geen inbreuk op onze soevereiniteit en een belediging van een oude vertrouwde bondgenoot? En wat is het gevolg als we dat plan niet aanvaarden?
We willen het niet graag horen, maar uiteindelijk is de terreur voortgekomen uit de mislukte ondernemingen van het Westen in de Arabische wereld. Dat is al begonnen in 1956 toen de Egyptische president Nasser het Suezkanaal nationaliseerde waarna Engeland, Frankrijk en Israël de Suezactie begonnen. President Eisenhower was fel tegen, Amerika deed niet mee en dit is de eerste moderne oorlog in de regio, die in een mislukking is geëindigd. Daarna zijn er veel terroristische incidenten geweest die geen oorlog tot gevolg hebben gehad. De grote omslag kwam op 11 september 2001. De daarop volgende oorlogen in Afghanistan en Irak zijn ook mislukt, een deconfiture waarvan we in het Westen in het begin relatief weinig last hebben gehad. Deze ondernemingen hebben volgens de laatste schattingen ongeveer een miljoen Arabieren het leven gekost. In onze buitenlandse politiek slagen we er nog altijd in daar geen rekening mee te houden.
Kort na de verwoesting van de Twin Towers schreef de onlangs overleden Amerikaanse columnist William Pfaff dat vrede met de Arabische wereld een illusie was zolang het conflict tussen Israël en Palestina niet was opgelost. Premier Netanyahu heeft weinig gedaan om die oplossing naderbij te brengen en de meeste van zijn voorgangers evenmin. Nu wil paus Franciscus dat Palestina als zelfstandige staat wordt erkend. Hoeveel macht heeft de paus nog?
Het Westen dreigt door de terreur in het defensief te worden gedrongen, of misschien is het al zo ver. Een jaar of drie geleden hadden we hier van IS nog nooit gehoord. Nu heeft de organisatie een stevige invloed op ons dagelijks leven. De macht van de veiligheidsdiensten is aanzienlijk gegroeid, waarbij vooral de Amerikanen zich als almachtigen gedragen. Dat is weer uitgelekt, wat tot ruzies binnen het bondgenootschap heeft geleid. De klokkenluiders Assange en Snowden zijn door hun onthullingen wereldberoemd geworden en intussen blijkt uit de talrijke reacties op internet dat de burger zich door de veiligheidsdiensten steeds onveiliger gaat voelen.
In de jaren negentig waren we in Nederland trots op het poldermodel, maar langzamerhand bleek dat de maatschappelijke ontwikkeling daardoor stagneerde. Onder de meerderheid van het volk groeide de overtuiging dat er ‘iets anders’ moest komen. Dat werd Pim Fortuyn, die in de aanloop naar de verkiezingen een ongehoord succes had. Nadat hij vermoord was hebben zijn volgelingen geprobeerd een regering te vormen. Dat heeft geresulteerd in een chaotisch leiderschap. Daarna werd ook Theo van Gogh vermoord. Ons ordelijke land was veranderd in een radeloze chaos. Ik heb toen gedacht dat we rijp waren voor een staatsgreep. We kregen de kabinetten-Balkenende, normen en waarden, en we gingen op basis van leugens meedoen aan de oorlog tegen Saddam Hoessein.
In de loop van deze eeuw is de traditionele hechtheid van de Nederlandse samenleving verder verloren gegaan. En nu hebben we door internationale ontwikkelingen langzamerhand een stadium bereikt waarin we opnieuw worden uitgedaagd. Wat zou er hier gebeuren als een terrorist erin slaagde op een nationaal evenement een bloedbad aan te richten? Dat weet niemand. Maar het is wel een mogelijkheid waarmee we in toenemende mate rekening moeten houden.