In het weekend werpt de Vlissingse kringvoorzitter Poppe zich op als held en redder van de CD door het royement van Graman en zijn Purmerendse collega Van der Plas aan te kondigen. Een dag later haalt de van vakantie teruggeroepen partijleider Janmaat die heldenrol alweer onderuit - Poppe kan zoveel zeggen.
Na Van Houts publikatie in Panorama en de Tros-uitzending van Deadline kregen de resterende CD- raadsleden van Amsterdam tientallen telefonische dreigementen van antifascisten. Ook werden ze regelmatig gevraagd voor interviews, maar dat wezen ze af. Van Enthoven: ‘Gewoon geen zin, het is toch allemaal shit wat ze schrijven.’ Hij wil ook niet meer voor de camera verschijnen, ‘want dan krijg ik tomaten in mijn snoet’. Panorama heeft een paar keer aan de lijn gehangen. Maar wat Van Enthoven betreft is de oorlog geopend. Panorama heeft bij Van Houts artikel een brief afgedrukt waar zijn telefoonnummer op stond. Na de publikatie stond zijn telefoon roodgloeiend en werd zijn auto in de fik gestoken. De brand zou later zijn opgeeist door een antifascistische organisatie. ‘Ze doen maar, ik heb alweer een nieuwe auto.’
Het is echt twee man tegen de rest van de wereld, meent Gramans opvolger, fractievoorzitter Van Sitteren. Of eigenlijk drie, maar raadslid Fortune is er niet bij tijdens het gesprek op het stadhuis. ‘De pers heeft nog nooit gezegd dat wij goede ideeen hebben. Echt nog nooit.’ Van Enthoven heeft nota bene zelf het lokale televisiestation AT5 getipt dat er een huiszoeking bij Graman gaande was. De fractieleden hadden onderling afgesproken elkaar te verdedigen als een van hen ‘in zijn werk belemmerd’ zou worden. Daarom had hij AT5 gebeld, want daar heeft de politie een hekel aan. Een beetje terugplagen, noemt hij dat. En natuurlijk zou het gratis publiciteit opleveren. ‘Maar ik ging helemaal de mist in. Als ik geweten had wat Graman geflikt had, had ik het nooit gedaan.’
Dat bij Graman verboden wapens zijn gevonden, kan hij zich nog wel voorstellen. Dat zal de rechter ook wel begrijpen, want tenslotte zijn CD'ers potentiele slachtoffers van aanslagen. Maar als wordt bewezen dat Graman schuldig is aan die brandstichtingen, mag hij van Van Enthoven voor de komende twintig jaar in de bak verdwijnen. Van Sitteren is blij dat uitgekomen is wie Graman nu echt is, want wie weet wat ‘die klojo’ in de toekomst nog had uitgespookt. De CD'ers vinden alleen de manier waarop het uitkwam niet leuk. Van Houts collega, de zelfstandig opererende regisseur Ton Zwols - althans zo stelde hij zich voor - heeft ‘de boel wel objectief gefilmd’, maar die Van Hout had toch minstens even kunnen bellen, zodat ze zich meteen hadden kunnen distantieren van de uitlatingen van Van der Plas (‘Ze komme er in as gast en ze gaan d'r uit als vergast’) en Graman. Nu wordt de hele Amsterdamse fractie gelijkgesteld aan die twee ontspoorde collega’s, terwijl Van Enthoven en Van Sitteren in de Deadline-uitzending toch niet betrapt konden worden op discriminerende uitlatingen.
De Amsterdamse CD'ers vinden het verder ook een beetje raar dat Graman zijn hart bij Van Hout heeft uitgestort. Ze kennen Graman al jaren, maar dat soort gesprekken heeft Graman nooit met hen gevoerd. Van Enthoven heeft de uitzending zo'n keer of zes bekeken en zag in Graman een jongetje van een jaar of tien, dat een verhaaltje zat te vertellen waar hij trots op is, maar dat jongetje zei tegelijk ook dat hij Van Enthoven in staat achtte een moord te plegen. Op zoek naar gerechtigheid overlegt de Amsterdamse fractie van de CD nu met ‘daadwerkelijk geinteresseerde’ advocaten of er juridische stappen kunnen worden ondernomen. Tegen Graman. Maar ook tegen justitie, Van Hout en de Tros. Want misschien kan hun verweten worden dat zij hebben gewacht met arresteren en uitzenden tot vlak voor de Tweede- Kamerverkiezingen; daarmee hebben ze ‘die terrorist’ bewust nog weken vrij laten rondlopen. ‘Als we ze juridisch niet kunnen aanpakken laten we het liggen. Maar als we ook maar vijftig procent kans hebben te winnen, spannen we een rechtszaak aan.’
Goed, het is logisch dat de pers telkens weer bovenop uitlatingen van de CD springt, menen de beide CD'ers. Als Janmaat iets over buitenlanders zegt, is dat hot news. Zo zit het systeem in elkaar. De angst van buitenlanders voor de CD wordt kunstmatig door de media aangewakkerd. Ter illustratie biedt Van Enthoven telefoonnummers aan van buitenlanders die het met de CD eens zijn. ‘Die moet je maar eens gaan interviewen! Maar zie je wel, daar ga je niet op in! Dat plaatst De Groene toch niet.’ Er bestaat helemaal geen persvrijheid, menen ze. De pers wordt gedirigeerd door de politiek. Daarom zou Van Sitteren, die zijn schildersbedrijf er aan gaf om zich helemaal aan de belangen van de Nederlanders te wijden, het mooi vinden ‘als de media, die de CD voortdurend aanvallen, met een rechtszaak ook zelf eens onderuit gaan’.
Nee, het komt nooit meer goed tussen de pers en de CD.
Rubriek
Het verdriet van de cd
‘Sensatie! Bas van Hout z'n kop wordt er afgerukt! Ja, dat zou je wel willen horen, he. Maar zo zijn we helemaal niet.’ Ruud van Enthoven en Wim van Sitteren, de nog zittende leden van de Amsterdamse fractie van de Centrumdemocraten, staan free-lance journalist Bas van Hout niet echt naar het leven. Maar met zijn infiltraties in hun gelederen heeft hij de gemoederen flink opgeschud. Vrijdagavond, meteen na de televisie-uitzending waarin de Amsterdamse fractievoorzitter Yge Graman niet alleen vertelt branden te hebben gesticht, maar ook uitlegt dat vooraanstaande linkse Nederlanders eens flinke schrik zou moeten worden aangejaagd, hangt het eerste CD-lid al bij Van Hout aan de lijn. Hoewel hij niet of nauwelijks in beeld is geweest, vraagt hij of hij gerehabiliteerd kan worden.
www.groene.nl/1994/19