Het wachtbankje

Beste Luuk,

Dank voor je openhartige brief. Ineens moest ik denken aan een kinderrijmpje van de Amerikaanse schrijver Dr. Seuss. Ik moet het zo’n 25 jaar geleden gelezen hebben. Het gaat zo:

Waiting for a train to go or a bus to come,
or a plane to go or the mail to come,
or the rain to go or the phone to ring,
or the snow to snow or waiting around for a Yes or No
or waiting for their hair to grow.

Everyone is just waiting.

Het gedicht is deel van een langer verhaal waarin een jongen door denkbeeldige ruimtes loopt. Een van die ruimtes heet The Waiting Place, een grimmige, verstikkende plek waar iedereen maar wat loopt te niksen. Als de jongen er weg is, voelt hij zich bevrijd.

Als ik het goed begrijp, moeten jij en je partner ook worden bevrijd uit het wachten. Jullie zullen wel moe zijn. Het lijkt me zwaar om jarenlang in de wachtstand te staan. Als we ergens op wachten, zoals jullie op een kindje, is het gevaar dat de toekomst het heden overneemt. Een sterk verlangen, zoals het verlangen om ouder te worden, kan dan zomaar op het heden beginnen te drukken, waardoor het voelt alsof alle stroom uit de tijd geperst wordt. Alsof je stilstaat, terwijl de kloktijd haastig doortikt. Een akelig gevoel. The Waiting Place.

Jullie klinken als een gezond stel dat de dingen goed op orde heeft. Jullie weten wat jullie willen, en ik ben blij om te horen dat jullie werken aan creatieve projecten. Zulke projecten zijn een eerste stap naar het weer kunnen genieten van het heden. Je bent dus op de goede weg. Maar er zijn volgens mij ook nog een paar andere dingen die je kunt proberen. Laat me je een suggestie geven. Het is een radicale, ik hoop dat het voor jullie zal werken.

Misschien heb je gehoord van de Romeinse filosoof Seneca. Hij dacht dat we ons altijd op het slechtst mogelijke scenario moesten voorbereiden, dan valt de toekomst altijd mee. Ik zie dat als het terugpakken van controle over je toekomst. Zoiets zou je kunnen proberen. Je voorbereiden op het minst gehoopte scenario, namelijk dat er nooit een kindje zal komen. Ik zou dat zo doen: je spreekt een avond af, kookt een lekkere maaltijd, en daarna bespreek je samen hoe het zou zijn als jullie nooit kinderen zouden krijgen. Doorleef de emoties écht: wees er kwaad over, huil erover, troost elkaar. Het cruciale aspect is dat jullie het doorvoelen.

Ik nodig je daarmee uit om te doen wat de Gestalttherapeuten zouden doen. Zij menen dat je door je in te leven in een situatie, als door een rollenspel, de emoties actualiseert. Op die manier ben je niet beschermd door enige vorm van abstractie. Je gaat de onplezierige gevoelens rechtstreeks aan. Als je hardop zegt: ‘Ik haat je, pap!’ dan is dat heel wat krachtiger dan het eindeloos herkauwen van een ongelukkige jeugd. Het op zo’n directe manier beleven van je gevoelens brengt emotionele opluchting. En het plaatst je in het heden.

Ik zou op die manier proberen om de mogelijkheid dat er nooit kinderen zullen komen opnieuw bespreekbaar te maken. Niet omdat jullie het opgeven, maar om weer lucht te brengen in wat een verstikkend wachten is geworden. Zo’n oefening zou jullie perspectief wat kunnen verruimen.

Het klinkt griezelig, en dat is het ook, maar zo pak je de controle weer terug over de toekomst. En dat is een goed iets om in je handen te hebben, terwijl je vastzit op het wachtbankje. Het gedicht van Dr. Seuss gaat zo verder:

Waiting for the fish to bite
or waiting for wind to fly a kite
or waiting around for Friday night or waiting, perhaps, for their Uncle Jake
or a pot to boil, or a Better Break
or a string of pearls, or a pair of pants
or a wig with curls, or Another Chance.

Ik hoop van harte dat je het ooit aan je kinderen zal kunnen voorlezen.

Met vriendelijke groet,
Arthur