Zug – Lang gold het Zwitserse bankgeheim als in beton gegoten. Dat was de reden dat zo’n beetje alle potentaten ter wereld in het land hun buit discreet plachten te parkeren. Maar vanaf komend jaar zullen de Zwitserse banken door het nieuwe verdrag voor automatischer Informationsaustausch (aia) verplicht zijn gegevens over hun buitenlandse rekeninghouders te delen met de omstreeks honderd landen die deelnemen aan deze overeenkomst.
Het Zwitserse bankgeheim sneuvelde door toedoen van de Amerikaanse klokkenluider Bradley Birkenfeld. Als vermogensbeheerder bij de ubs-bank in Genève struinde Birkenfeld liefdadigheidsbals, paardenrennen en Formule 1-races af op zoek naar klanten die hun geld bij zijn bank wilden parkeren. Hij omschreef zijn clientèle als ‘gierige miljardairs, pornosterren, priesters, partytijgers, succesvolle callgirls en drugsdealers’. Toen er vanuit de VS druk op Zwitserland kwam vanwege belastingontduiking, meldde Birkenfeld zich bij de Amerikanen met een lijst klanten. De ubs, ‘too big to jail’, kocht vervolging af voor 780 miljoen dollar. Birkenfeld belandde in een VS-gevangenis en mocht na zijn vrijlating rekenen op 76 miljoen dollar aangeverspremie. Met het Zwitserse bankgeheim was het gedaan. Maar in kanton Zug heeft men daar iets op gevonden. Deze oase voor de happy few zette de poorten wijd open voor de bitcoin en ander cryptogeld. De Zwitserse financiële autoriteit finma gaf banken toestemming om cryptogeld in de dienstenportefeuille op te nemen. Tal van aanbieders en handelaren hebben zich inmiddels in Zug gevestigd. Cryptogeld leent zich uitstekend voor witwaspraktijken, waarschuwen financiële autoriteiten.
Overigens is het aia-verdrag niet waterdicht. Het olie- en diamantrijke Angola bijvoorbeeld is geen verdragspartij en dat komt één persoon in Zug in ieder geval goed uit, blijkt uit de onlangs vrijgegeven Paradise Papers: de Zwitsers-Angolese zakenman Jean-Claude Bastos de Morais, wiens Quantum-Global-Group de miljarden beheert van Angola’s staatsfonds, dat geleid wordt door een zoon van Angola’s ex-president José Eduardo dos Santos. Bastos vliegt de wereld rond in een dure privéjet. Experts omschrijven zijn fonds als dekmantel om geld uit Angola te pompen. Intussen leeft een op de drie kinderen er onder de armoedegrens. Vanuit het Zwitserse parlement klinken nu stemmen om de circa vijfhonderd grondstoffenhandelshuizen die het land rijk is regels op te leggen om de lokale bevolking in grondstofrijke landen mee te laten profiteren van hun zakendeals.