‘It was all a dream/ Came in this at seventeen’, rapt Joey Bada$$ op het nummer Cruise Control. ‘C.R.E.A.M./ Rule everything (…) I’m full steam ahead of them/ Ten-year veteran, how you figure?’
Het is een sprekend citaat. Allereerst omdat de 27-jarige Bada$$ (echte naam: Jo-Vaughn Virginie Scott) zichzelf al een veteraan noemt – het onderstreept hoezeer hiphop een young man’s game is, wat natuurlijk ook al bleek uit zijn plotse doorbraak tien jaar geleden. Het tweede wat opvalt en wat ook Bada$$’ stijl kenmerkt: de intertekstualiteit. In ‘C.R.E.A.M.’ zal elke rapliefhebber denken aan het gelijknamige nummer van de Wu-Tang Clan: ‘cash rules everything around me’. En ‘it was all a dream’? Dat refereert natuurlijk aan The Notorious B.I.G., zijn wereldberoemde nummer Juicy begint precies zo.
Met zulke verwijzingen zit 2000 vol, het zijn een soort dog whistles voor hiphop-puristen, en ze maken duidelijk waar Bada$$ de mosterd heeft gehaald: uit begin jaren negentig. Zijn derde album is een fijne en langgerekte ode aan wat de golden era van rap wordt genoemd. En een van de knappe dingen van Bada$$ is dat zijn muziek nergens verzuipt in die verwijzingen, dat hij zijn nostalgie behendig doseert en vermengt met snippers van zijn persoonlijke leven.
Wat ook helpt: de zorgvuldigheid van de producties. Ferme bassen, diepe drums. Het zijn allemaal beats waarvan je voelt dat er aandacht aan besteed is, zonder dat ze te veel aandacht op zich vestigen. Het draait namelijk om Bada$$’ relaxte raps, regelmatig zonder refrein tussendoor. Hij vinkt soepel enkele hiphop-thema’s af – de welbekende opschepperij over zijn kwaliteiten als rapper en als vrouwenversierder – en omschrijft tussendoor zijn dagelijks bestaan. Zijn pasgeboren dochtertje. Zijn meditatiesessies tegen alle onrust. Het fraaie nummer Survivors Guilt gaat over een jong gestorven boezemvriend, degene die hem ooit op het spoor van hiphop zette – en die door een wreed noodlot niets van Bada$$’ succes kan meekrijgen.
Veelzeggend is ook dit: het album begint en eindigt met gepraat van Diddy, de ontdekker en vroegere labelbaas van The Notorious B.I.G. Ook rapper Nas neemt even het woord. Dit alles lijkt een zege van de oudere lichting, die niet rappend op de voorgrond treedt maar impliciet aangeeft: luister naar Bada$$, dit is het nieuwe geluid.
Het blijft een intrigerende vraag: hoe ga je als artiest om met het verleden? Sommige jonge rappers zetten zich heel nadrukkelijk af tegen voorgangers. Andere verheerlijken het verleden juist en gaan gebukt onder hun eigen vroeger-was-alles-beter-sentiment.
Joey Bada$$ heeft op 2000 een uiterst fijne middenweg tussen die twee gevonden. Hij grijpt overtuigend terug op vroeger zonder dat zijn werk ooit een eenduidige of weemoedige imitatie-act wordt. Wat hij oproept is geen overvloed aan nostalgie, maar simpelweg enthousiasme over hoeveel bijzonders hiphopartiesten decennia terug hebben voortgebracht. En wat voor krachtigs er na het voorwerk van die eerdere generaties nog altijd kan worden gemaakt.
Joey Bada$$, 2000