Boedapest – Afgelopen zaterdag liep een rouwstoet het plein voor het Hongaarse parlementsgebouw op. Er waren toespraken en toeschouwers legden bloemen op de kist. Het ging hier om een symbolische begrafenis, georganiseerd door studenten. Die dag werd het namelijk officieel: de Central European University (ceu) verlaat volgend jaar na bijna drie decennia Hongarije. De Engelstalige universiteit werd in 1991 door de Hongaars-Amerikaanse filantroop George Soros opgericht. Het is het gerenommeerdste onderwijsinstituut van het land. Begin vorig jaar raakte de ceu in conflict met de regering van Viktor Orbán, toen deze dicteerde dat buitenlandse universiteiten alleen in Hongarije gevestigd mogen zijn als ze ook onderwijs aanbieden in hun thuisland. De ceu biedt daarom inmiddels cursussen aan in New York, en er werd een ontwerpakkoord tussen de universiteit en de regering opgesteld. Maar dat akkoord is na anderhalf jaar nog niet getekend.

Vanaf volgende maand mag de universiteit daarom geen nieuwe studenten meer aannemen. Begin november kondigde de ceu aan officieel te besluiten volgend jaar naar Wenen te verhuizen als het akkoord niet voor 1 december 2018 ondertekend zou zijn. Het universiteitsbestuur hoopte de regering tot actie te dwingen. ceu-studenten protesteerden vorige week dag en nacht op het plein voor het parlementsgebouw, in een allerlaatste poging om de regering onder druk te zetten. Eerst in de regen, later in de week in de sneeuw. Docenten gaven er colleges.

Het mocht echter niet baten: het akkoord werd niet ondertekend. ‘Uiteindelijk is dat misschien wel beter’, denkt Michael Dorsch, hoogleraar aan de ceu. ‘Ik wil net zo graag blijven als iedereen, maar de realiteit die we onder ogen moeten zien is dat ook een ondertekend stukje papier maar weinig zekerheid biedt in de Hongaarse politieke situatie.’

‘Dat het voor een EU-lidstaat mogelijk is om een hele universiteit het land uit te zetten, daarover zou heel Europa moeten praten’, reageert de Belgische student Adrien Van Hoof. ‘Er is veel aandacht voor Orbáns immigratiebeleid, maar veel minder voor de ontmanteling van de democratie, de overname van de pers, het verdwijnen van academische vrijheid.’

Aan de acties op het plein deden voornamelijk internationale studenten mee. Veel Hongaarse jongeren zijn cynisch geworden, weet Van Hoof. ‘Die zeggen: “Ik maak zo snel mogelijk mijn studie af en dan vertrek ik naar Duitsland of Engeland.”’