‘De Hongaarse autoriteiten hebben dit jaar al voorkomen dat meer dan twintigduizend mensen illegaal de EU-grens overstaken, en zijn procedures gestart tegen meer dan tweehonderd mensensmokkelaars’, meldde Hongaars persbureau mti afgelopen week trots.
Hoewel de door de regering gecontroleerde media in het land regelmatig – en in empathische, humanitaire taal – schrijven over de Hongaarse initiatieven die in het afgelopen jaar gestart zijn om de vele Oekraïense vluchtelingen te helpen die zich aan de oostgrens melden, worden de mensen die vanuit de zuidelijke grens met Servië aankomen nog altijd eenduidig gekarakteriseerd als ‘asieltoeristen’ of ‘asiel à la carte’ – en in artikelen vaak in één adem genoemd met terrorisme, georganiseerde misdaad of mensensmokkelaars.
Dat er een verschil zou zijn tussen de gemiddelde vluchteling aan de oostgrens en die aan de zuidgrens, is niet uit de lucht gegrepen: in het afgelopen jaar groeide het aantal mensen dat via Servië de EU binnenkwam ineens met honderdduizend mensen. Daaronder bevinden zich ook veel mensen die weinig kans op asiel hebben uit India of Tunesië. EU-grensdienst Frontex waarschuwde de EU daarover, eurocommissaris Ylva Johansson vroeg Servië de visumregels aan te scherpen en Oostenrijk bood hulp aan bij de bewaking.
De harde taal van politici en media aangewend lijkt het geweld dat in de praktijk dagelijks aan deze grens plaatsvindt te legitimeren. Medical Volunteers International, een Duitse ngo die gratis medische hulp verleent, verzamelde in januari een maand lang de getuigenissen van honderden mensen die geprobeerd hadden de Servisch-Hongaarse grens over te steken. In die verhalen worden mensen in het bos met stokken in elkaar geslagen, gebeten door honden, vernederd in de kou; mobiele telefoons en zelfs medicatie en krukken worden afgepakt en weggegooid. Het medisch personeel van de ngo kon veel getuigenissen bevestigen via medisch onderzoek.
Frontex stopte in 2021 al met missies in Hongarije, vanwege deze inhumane behandeling van vluchtelingen aan de grens. Tot die tijd werkte de organisatie er samen met de lokale grenspolitie. Maar het geweld gaat er sindsdien gewoon door: zelfs in de winter – wanneer vanwege de kou relatief weinig mensen de oversteek wagen – worden er nog zo’n 350 mensen per dag buiten de EU gehouden via gewelddadige pushbacks. De EU richt zich ondertussen vooral op het externaliseren van haar grenzen, en niet op het garanderen van eerlijke toegang tot asiel of het beschermen van de rechten van vluchtelingen, meldt de ngo.