Een beetje trouwambtenaar doet een opfriscursus. Daar krijgt zij of hij tips en wisselt ervaringen uit. Zoals: ‘Ik had laatst een bruidegom die op de hamvraag zei “jazeker, de hypotheker”.’ Dat was dus lachen, gieren, brullen in de trouwzaal. Diezelfde ambtenaar maakte mee dat een paar de zaal betrad met Bassie en Adriaan-neuzen. De polonaise kon al op het raadhuis beginnen. Tja, de beschroomde bruid en bedeesde bruidegom zullen nog wel voorkomen, maar de huwelijksnacht betekent zelden meer ‘eerste keer’, als ze niet al jaren samenwonen. Dominee of pastoor komt er steeds minder bij kijken. Maar behoefte aan decorum en rituelen is gebleven. Of terug.
Althans, dat leid ik diep-onwetenschappelijk af uit de eerste aflevering van Michiel van Erps documentaire mozaïekserie Dit zijn wij. ‘Een tijdloze zedenschets’ van ons land. Van laag tot hoog, van stad tot dorp, van alle kleuren, denominaties en voorkeuren. ‘Elke aflevering geeft een zo divers mogelijke doorsnede.’ De eerste gaat dus over trouwen en zoomt na algemene gegevens (65.000 huwelijken per jaar) en flarden jawoord in op drie stellen. Hoezo ‘dit zijn wij’? Moeten een Spakenburgs duo in de vis, een Nederturks setje en twee meisjes uit het beveiligingswezen ‘ons’ representeren? Nee natuurlijk. En toch ook ja. Omdat ze een aantal universele verlangens en tradities delen en omdat dat ‘tijdloze’ niet klopt in de zin dat die meisjes tot voor kort niet met elkaar mochten trouwen, Turken hier nog niet zo lang met elkaar trouwen en een hoogzwangere bruid in pontificaal wit in de bible belt ten overstaan van dominee, ouderlingen en gemeente voorheen ondenkbaar was. ‘Dit zijn wij geworden’ lijkt me correcter – minder klassiek verzuild maar veelvormig op nieuwe wijze.
Wen er maar aan. En natuurlijk blijft het bij Van Erp niet aan de buitenkant. Zijn ‘gewone’ mensen zijn altijd bijzonder. Annemarie’s keus voor Danny is een gevolg van pragmatische overwegingen (met haar vier viskramen heeft ze een vent nodig zo sterk als haar vader) en van gebed. Dat Danny na hun eerdere verkering ‘nog wat verder ging kijken’ lijkt een gevalletje ‘modern leven’, maar blijkt gevolg van een familietragedie. Wat de tranen van deze nuchtere jongen tijdens de plechtigheid verklaart. Hale, wier hele leven gericht was op ‘de mooiste dag van je leven’ (kosten noch moeite gespaard) heeft in Okan helaas een minder romantische partner. Zoals Hale’s ontroerende moeder een al helemaal niet romantische man heeft. ‘Mijn moeder is uitgehuwelijkt’, zegt Hale en moeder knikt. ‘Maar het gaat heel goed.’ Hale moet huilen omdat ze mama alleen laat. Maar gelukkig breekt, toch romantisch, ook Okan op het moment suprême. Britt en Sharon lijken het gelukkigst van allemaal, met hun tattoos ‘To Infinity and Beyond’ en in pak met de manchetknopen van schoonvader respectievelijk lange rode jurk. In die prachtige Haarlemse Sint-Bavo. Het zijn barre tijden, maar Van Erp toont ‘het doorgaande leven’, vrolijk stemmend en licht ontroerend. De dood komt later ook aan bod.
Michiel van Erp, Dit zijn wij, VPRO, 8 afl., vanaf donderdag 2 maart, NPO 1, 22.25 uur