Tallinn – Kiezers zijn kort van memorie. Deze tegelwijsheid dringt zich op na het aanschouwen van de laatste opiniepeilingen in Estland, dat 5 maart naar de stembus gaat. De rechts-populistische Conservatieve Volkspartij (Ekre) scoort onverminderd hoog. Dat haar regeringsdeelname (2019-2021) op een eclatante ramp uitliep – Ekre grossierde in bizarre schandalen, homofobie en misogynie – lijkt te zijn vergeten en vergeven.
De reden daarvoor is dat ‘de hoeden’, een verwijzing naar de vader en zoon die de leiding van de partij vormen, behendig weten in te spelen op de onvrede over de hoge inflatie. Honderden sympathisanten van de partij kwamen in oktober bijeen in Tallinn om te demonstreren tegen de elektriciteitstarieven. Ekre-criticasters reageerden laatdunkend: ‘Het komt in de buurt van Loekasjenko’s bevel “Ik verbied verdere prijsstijgingen!”’ schamperde een commentator in dagblad Eesti Päevaleht.
De manifestatie is inmiddels in een ander daglicht komen te staan. Eerst vertoonde 60 Minoet, een Russische propagandaschreeuwshow, beelden van de bijeenkomst. ‘Voor de eerste keer werd in Estland steun voor de Russische president uitgesproken en werden de namen van de ware schuldigen van de energiecrisis in de EU genoemd’, raasde presentatrice Olga Skabejeva. Helme junior zag het probleem niet: ‘Europa bevindt zich in zo’n crisis, omdat het zijn eigen energie-aanbod vernietigt. Dat wordt in Estland gedaan door premier Kallas.’
Uit een reconstructie van weekblad Eesti Ekspress blijkt dat dit niet op zichzelf staat. Ekre-prominenten nemen regelmatig Russische desinformatie over. Zo putte het aan de partij verwante portaal Uued Uudised uit de leugen dat in ‘geheime laboratoria in Oekraïne aan biologische wapens wordt gewerkt’. Varro Vooglaid, betrokken bij het portaal en hoog op de kandidatenlijst van Ekre, pleitte vorige maand nog voor ‘hechtere banden met Rusland’.
Kasulikud idioodid, nuttige idioten, van het Kremlin? Waarschijnlijker is dat Ekre een dubbele agenda hanteert. Niet alleen probeert zij autochtoon-Estse kiezers te lokken met de klaagzangen over dure stroom en steun voor het weghalen van sovjetmonumenten, zij wil eveneens Russischtalige kiezers aantrekken. Met het flirten met een ‘neutrale status’ voor Oekraïne en het bespotten van Oekraïense vluchtelingen (‘hiv zal terugkeren in Estland’) moet die tweede groep ook worden verleid. Op 5 maart wordt duidelijk of deze strategie heeft gewerkt.