En toch zijn verhaal en film van begin tot eind spannend door wisselende vertelperspectieven, de subtiele werking van het thema schuld en vooral de wijze waarop het element licht bij de kijker bijna onbewust een somber gevoel over de menselijke natuur creëert.

‘Ik geloof dat mensen het goede in zich hebben’, zegt Assad (Fares Fares), de nieuwe partner van agent Carl (Nikolaj Lie Kaas). Carl ziet dat niet zo zitten. Door een fout tijdens een huiszoeking raakt hij gewond. Hij wordt uit zijn functie ontheven en naar een bureau in een kelder in het hoofdbureau van Kopenhagen verbannen. Daar moet hij samen met Assad de komende jaren onopgeloste zaken archiveren. Toevallig stuiten ze op de zaak van politica Merete Lynggaard (Sonja Richter) die een aantal jaren tevoren zelfmoord had gepleegd door vanaf een veerboot de zee in te springen. Wanneer Carl en Assad zich op de zaak storten, blijkt die constatering over de menselijke natuur te optimistisch.

De Deense productie The Keeper is zo’n ‘Scandi-thriller’ waarvan mensen over de hele wereld niet genoeg kunnen krijgen. Deze boeiende ontwikkeling – historisch is het genre het domein van de Angelsaksische populaire cultuur – is het gevolg van een geraffineerde mengeling van het herkenbare en vernieuwing.

Voor de film bewerkte scenarist Nikolaj Arcel een roman van Jussi Adler-Olsen uit 2007, de eerste in een populaire serie over Carl en Assad en de afdeling cold cases. Het resultaat is Borgen gemixt met de melancholie van Stieg Larssons hoofdpersoon Mikael Blomkvist. Daarnaast veel Amerikaanse invloeden: The X-Files en de romans van Thomas Harris. In de ontknoping gebruikt regisseur Nørgaard bijvoorbeeld hetzelfde vertelmechanisme als Harris in The Silence of the Lambs (1988), namelijk de kijker/lezer in het ongewisse laten over de locatie van killer en gegijzelde, terwijl beiden zich in dezelfde narratieve ruimte als de personages bevinden. Tijdens het sadistisch martelen van de gegijzelde is de context onduidelijk. Ontregeling volgt wanneer deze scènes worden afgewisseld met het perspectief van de speurende agenten Starling in Lambs en Carl en Assad in The Keeper. In Harris’ roman bereikt de angst een hoogtepunt wanneer Starling nietsvermoedend bij een rijtjeshuis aanbelt waar zowel het monster als het slachtoffer zich bevindt. Precies hetzelfde overkomt Carl en Assad.

In genrewerk doet intertekstualiteit veel, maar niet alles. Het werkelijke geheim van de Scandi-thrillers ligt toch verscholen in het authentieke, in eerste instantie het licht. The X-Files en Silence of the Lambs zijn allebei visueel duister, maar ze stralen niet het harde uit, dat koude van Scandinavië, noch hebben de hoofdpersonages in de Engelstalige teksten de wrange humor en melancholie van hun Noord-Europese ‘collega’s’. Dat raakt het thema van The Keeper: het kwaad in de mens en de schuldgevoelens over zijn mislukte leven waarmee Carl te kampen heeft. Ik vermoed dat Mulder en Scully en zelfs Clarice Starling nog met Assad zullen meegaan in zijn sprookje over het goede in de mens. Maar niet Carl. Die heeft al te veel gezien en gedaan; duisternis zit in zijn ziel. Wanneer hij een biertje bestelt en de hipster-barman hem een keuze uit vijf of zes designer-biersoorten geeft, dan gromt hij zoiets als: ‘Geef me in godsnaam een glas bier.’

Te zien vanaf 10 april.

Beeld: Nikolaj Lie Kaas als Carl Mørck in The Keeper of Lost Causes (Lumiere).