In Griekenland kunnen vluchtelingen niet meer demonstreren

‘Zijn deze bussen echt voor ons? Voor óns? Écht?’ Faida knippert met haar ontstoken ogen. Ze heeft steeds meer pukkels op haar gezicht, nu ook onder haar wimpers. Faida is een Syrische weduwe, verkracht op Lesbos in kamp Moria na haar vlucht uit Syrië. Haar broer die haar begeleidde naar het ‘Veilige Europa’ nadat haar man door Assad-soldaten was vermoord, was al dood. Door z’n kop geschoten toen ze ’s nachts de grens naar Turkije over slopen, terwijl hij de hand vasthield van Faida’s oudste dochter, het dertienjarige meisje dat in Aleppo door een Russische bom de hemel in was gekatapulteerd en sindsdien voortdurend bloed opgeeft.

Na drie jaar op Lesbos, na drie afwijzingen van haar asielaanvraag – dankzij een ‘verkeerde advocaat’ – zijn Faida en wat er over is van haar familie zonder papieren beland in het beruchte Grieks-juridische limbo. Dertig dagen na de derde afwijzing moet je Griekenland verlaten. Ze kwamen niet verder dan Athene, werden daarna gedumpt in kamp Ritsona, zeventig kilometer buiten de hoofdstad, in the middle of nowhere. Daar worden ze gedoogd. Hoelang ze er in een container mogen verblijven weet niemand. Geen papieren betekent medische noch psychische hulp en geen eten. Ze krijgen restjes. Faida snapt niets van wat hun overkomt. Ook niet dat onbekenden bússen hebben gestuurd, en dus betaald, opdat de bewoners van gruwelkamp Ritsona in het centrum van Athene méé kunnen demonstreren: vóór een humaan vluchtelingenbeleid.

Met haar getraumatiseerde kinderen stapte ze in die bus. Het was wereldwijd antiracismedag, ergens in maart. Koud. IJswinden. De kinderen hadden geen sokken, dus bevroren voetjes. Ze liepen mee in de protestmars tegen pushbacks, tegen gesloten, geïsoleerde kampen ver van de bebouwde kom, tegen eindeloze, falende asielprocedures en vóór een menswaardig bestaan, onderwijs, integratie, gezondheidszorg, recht op werk. Het ergste was dat ze na de demonstratie terug moesten naar dat inmiddels ommuurde, gesloten kamp.

Het is nu juni. Die bussen, georganiseerd door Keerfa, de enige Griekse burgerbeweging die zich voor vluchtelingen inzet, zijn nog steeds niet betaald. Al het geld is op. Te veel demonstraties, te veel bussen. De demonstraties hielden Faida op de been. ‘Nu is er niets meer.’