Tot ze vaststelt dat de boys met die oranje shirtjes minder spelen dan de tegenpartij: akelige stilte daalt neer over het Hollandse vak. Eind scène. Typisch Klokhuis: gein, knappe acteurs in lekker gechargeerde speelstijl en soms een moraal op de koop toe. Die het ene kind wel oppikt, het andere niet - terwijl ze er toch allebei lol aan beleven. Klokhuis gaat niet op de hurken; stelt eisen aan de kijkers die getraind worden in ironie en een licht Hollands-Angelsaksisch absurdisme (ik ken althans geen Duitse of Franse voorbeelden); maar maakt ook niet de fout van die verschrikkelijke Sinterklazen die over de kinderhoofden heen vooral de moeders willen behagen. Klokhuis neemt kinderen, kortom, serieus. Zoals de NPS dat überhaupt doet in die dagelijkse prachtprogrammering van Sesamstraat-Jeugdjournaal-Klokhuis. De formule is bij uitstek des televisies: afwisseling van informatie, speelscènes, liedjes. Feest was het wanneer jaarlijks de man met de projector op school kwam. Hoofdgerecht de documentaire over brood bakken, staal walsen, glas blazen; toetje de Dikke en de Dunne. Op je zesde was het allemaal prachtig; op je elfde beet je je door het karnen van melk heen in afwachting van Mickey Mouse. Het knappe van Klokhuis is dat het de informatie even bedreven en enthousiast brengt als het amusement. Het tempo is hoog zonder oppervlakkigheid; de presentatie is, net als de inhoud, aansprekend voor de doelgroep zonder te vervallen in die vreselijke namaak-kindertoon die de commerciëlen op de jeugd loslaten. Ik verwed er wat om dat over twintig jaar een begaafd poppenspeelster in een interview, gevraagd naar ‘hoe het allemaal begon’, zal verwijzen naar de Klokhuis-aflevering waarin werd getoond hoe marionetten worden gemaakt, gekleed en bediend in een Mozart-operaatje. Hoezo ‘informatie saai’? Zonder de gladheid van Paul Hufs Grolsch-reclame was het een ode aan het ambacht. Laat iemand die van z'n werk houdt vertellen en het boeit. Waardoor kinderen en ik weten waarom de poppen van lindehout zijn; waarom vrouwen andere scharnieren in hun armen hebben dan mannen; dat je voor een knieval alle tien je poppenspelersvingers nodig hebt; en dat poppen echter zijn dan acteurs van vlees en bloed omdat ze hun karakter ‘zijn’ en niet verbeelden. Ik bedoel maar.
Ik noemde de taxichauffeur het adres van de Ere-Nipkow-uitreiking. ‘Daar heb ik net een beroemdheid heengebracht.’ Apetrots liet hij de foto zien die hij zojuist van Wieteke van Dort had gekregen. ‘Zo gewoon, zo aardig. En wat een actrice!’ En ik bedacht met genoegen dat de jeugd van generaties volwassenen mee bepaald is door de Stratemaker en J.J. de Bom; door Wieteke, Aart en Joost; door het onvolprezen Schrijverscollectief. En dat dat dankzij Klokhuis doorgaat. Nee, de common culture waarop Dennis Potter, als resultaat van de televisie, hoopte, is niet ontstaan; door technologische ontwikkeling is eerder sprake van een atomiserende cultuur. Maar echo’s van die utopie klinken door dit programma, door deze makers. Annie Schmidt en zij kleuren Hollandse kindertijd. En Goede tijden, slechte tijden natuurlijk.
± Twee herhalingen van grote NCRV-dramaprojecten. Het wassende water (Herman de Man honderd jaar). Historisch streekdrama. Verdienstelijk voor wie het genre bemint. Zondagen, 15.11 uur, Nederland 1. Zwarte sneeuw. Eigentijds stadsdrama. Dolen in letterlijke en figuurlijke onderwereld. Veelbelovend begin, menige verhaallijn niet afgemaakt. Toch boeiend, mede door grandioze rol van Tamar van den Dop. Dinsdagen, 21.01, Nederland 1.

  • The Mind Traveller. BBC-documentaire (zeven delen) met Oliver Sacks. Wondere wereld van hersens en geest. Fascinerend. VPRO, donderdagen 23.25 uur, Nederland 3.