MARRAKESJ – Het liefdesleven van veel Marokkanen moet zich in het verborgene afspelen, ver weg van het oog der familie. Internet is dus een uitkomst, net zoals de mobiele telefoon. Jonge Marokkanen zijn gek op chatten en maken graag afspraakjes via internet, degenen dan die hun weg op internet hebben weten te vinden en die die paar dirham per uur kunnen betalen. Een geliefd tijdverdrijf is eveneens het zoeken van een huwelijkskandidaat in Europa, of waar dan ook in het Westen.

Zo heeft de 28-jarige Abdelhamid al een jaar lang een verhouding met een Canadese van Marokkaanse afkomst. Abdelhamid heeft haar nog nooit in levende lijve gezien, alleen op de webcam. Maar dat weerhoudt hem er niet van van liefde te spreken, en van

een huwelijk. Abdelhamid is militair, hij werkt in het leger als leraar Engels maar doet zijn best eruit te komen want hij verafschuwt het leger, en hij is goed thuis in vooral de Amerikaanse literatuur en een groot fan van Philip Roth.

Zo met hem pratend merk ik goed aan Hamid dat hij, hoe zeg je dat, over de eigenschappen beschikt

om een auteur als Philip Roth te waarderen. Hij is intelligent, subtiel, sensitief, maar precies daarom begrijp ik weer niet hoe hij in godsnaam in een «internetverhouding» kan geloven en zich al een jaar heeft laten meeslepen. Het zal iets te maken hebben met het feit dat Hamid weg wil uit Marokko, dit land dat voor velen zo weinig perspectief biedt, dat hij deze vrouw als de kans ziet om weg te komen. Misschien is hij een dromer die graag liefheeft en laat deze vrouw nu ook nog de vrouw van zijn dromen zijn. Zolang de verhouding tot een internetverhouding beperkt blijft, kan Hamid van haar maken wat hij van haar wil maken.

Ik spreek hier in de tegenwoordige tijd, maar eigenlijk zou ik in de verleden tijd moeten schrijven, want juist op deze avond, de dag nota bene dat Hamid jarig is, heeft zijn «verloofde» de verhouding verbroken omdat zij «een ander» heeft ontmoet, en in een en dezelfde mail heeft zij ook maar direct opgebiecht dat zij over haar leeftijd gelogen heeft, ze is geen 28 maar 36, en dat zij het hele jaar lang heeft verzwegen dat zij twee kinderen heeft. De arme Hamid is er behoorlijk kapot van, en deze avond bepaald cynisch over de liefde in het algemeen en die in Marokko in het bijzonder. Volgens Hamid, maar men moet het met een korrel zout nemen, bestaat liefde in Marokko niet, er is alleen maar seks en er is betaalde seks en daarmee basta. Enfin, ik zei al dat Hamid deze avond behoorlijk stuk zat.

Het lukt natuurlijk ook wel eens wél. Laatst sprak ik met Hibu, een 22-jarige studente economie, en zij had een Fransman via internet ontmoet en een jaar lang een verhouding met hem gehad en twee weken geleden was zij met hem getrouwd en nu wachtte ze op het moment dat ze naar Frankrijk mocht, dat alle papieren in orde waren. Ze was erg gelukkig met dit huwelijk, ze zei dat ze voor die Fransman een relatie had gehad met een Belg, die verhouding had ook ruim een jaar geduurd, en toen was die Belg overgekomen maar hij was maar voor een paar dagen in Rabat gebleven en toen moest hij naar Casablanca en dat vond Hibu raar en ze dacht dat hij ook met andere meisjes had afgesproken en ze verbrak de verhouding, hoezeer ze daar ook verdriet van had. «Ik hield echt van die man.»

Van de jonge mannen die ik hier heb gesproken, zijn er maar weinig die niet op internet naar een partner zoeken. Ze zijn werkloos of studeren nog en vrezen na hun studie werkloos te worden en ze willen graag weg want wat moeten ze in dit land. De 24-jarige Zoubair, die al vier jaar werkloos is, wel af en toe een baantje heeft maar nog nooit een vaste baan heeft gehad, deze Zoubair geeft ook ruiterlijk toe op internet naar een Europese vrouw te zoeken. «Al mijn vrienden doen het.» Europa, dat wil zeggen Frankrijk of Spanje of Nederland, blijft voor deze Marokkanen het beloofde land, en als ik vraag of ze denken dat het er leuk voor ze is, dan roepen ze onmiddellijk ja. Er is werk, er is geld, je bent er vrij – dat zijn de argumenten, maar als ik dan probeer uit te leggen dat het nog niet zo makkelijk is om daar te leven en je er ook goed te voelen, dat de dingen er toch echt anders zijn dan in Marokko en voor Marokkanen niet altijd even leuk, dan wuiven ze dat weg als onzin. Natuurlijk is het er wel leuk! Kijk eens hoe de Europese Marokkanen terugkomen, met auto’s en dure kleren!

Zoubair is een nuchtere jongen, een jongen die de dingen goed probeert te doen, maar ’s avonds kan hij niet slapen als hij niet eerst een joint heeft gerookt. «Dat geeft me rust in mijn hoofd, anders lig ik maar te malen.» In de vier jaar dat hij nu werkloos is, is hij internet misschien als de enige way out gaan zien, de kans op een leven.