Soms is Marokko theater, een grotesk stuk opgevoerd in een vreemde taal, waarvan de strekking mij ten enenmale ontgaat. Wat speelt zich daar op dat nationale toneel nu eigenlijk af? Dat het om goed en kwaad gaat, als bij alle drama, dat begrijp ik. Ik begrijp ook dat hier dus een machtsstrijd wordt uitgevochten, een strijd op ideologisch niveau. In Marokko is het de vooruitgang die botst met het islamisme, daaronder gaat het om arm en rijk.
Dat is de grote lijn. De dagelijkse gebeurtenissen laten zich lastiger analyseren. Vorige maand is hier een grote terroristische groepering opgerold, Ansar al Mehdi genaamd, meer dan vijftig arrestaties. Alle kranten stonden er vol van, en nog steeds. Leider van de groep was de dertiger Hassan al Khattab, die twee jaar in de cel zat na de bomaanslagen van mei 2003 in Casablanca, wegens vermeende banden met de daders. Anderen werden voor hetzelfde – vermeende banden – tot vijftien jaar cel veroordeeld. Waarom Khattab er zo licht afkwam, blijft een raadsel, te meer daar hij bekendstaat als een onvermoeibare extremist, die ‘geschoold’ zou zijn door twee van de meest radicale imams die in Marokko rondlopen. Na zijn vrijlating werd hem vreemd genoeg weinig in de weg gelegd, zo kon hij gewoon les gaan geven in een bekende salafistische (dus radicale) koranschool in Salé, zusterstad van Rabat. Wat zijn bezigheden als leider van Ansar al Mehdi precies waren, blijft ondertussen onduidelijk. Hij is uiteraard verhoord – niemand twijfelt eraan dat daarbij is gemarteld – en het schijnt dat hij veel groepsleden heeft verraden, iets wat het terroristisch handboek verbiedt.
Dan is er sprake van de betrokkenheid van vijf militairen en vier politiemensen. Dit wordt door de Marokkaanse overheid hoog opgenomen, want het zou kunnen betekenen dat het radicale islamisme zich binnen leger en politie aan het verspreiden is. De militairen in ieder geval waren werkzaam op de luchtmachtbasis van Salé, dus dichtbij Rabat, en zouden al een plan hebben klaarliggen om verscheidene hogere legerfunctionarissen en vooraanstaande politici te liquideren, als ook om een aanval te plegen op een andere grote luchtmachtbasis om daar wapens weg te halen, en het ten slotte nog op verschillende toeristische doelen in Marrakesj hebben voorzien. Die militairen zouden eenvoudige soldaten zijn, maar volgens sommige kranten behoorden ze slechts tot het fanfarekorps van het leger, wat al een stuk ongevaarlijker klinkt.
Dan zijn er nog vier vrouwen gearresteerd, rijke vrouwen uit een villawijk van Casablanca, ver weg van het armoedige Salé, die leider Hassan el Khattab geld zouden hebben gegeven voor zijn project. Twee van deze vrouwen zijn getrouwd met piloten van Royal Air Maroc, de Marokkaanse KLM. Een van hen blijft verder onbesproken, een ander die voortdurend Oum Saad wordt genoemd terwijl dat haar naam niet is, zou vijftienduizend euro hebben gedoneerd. Met dat geld zou Khattab via een drugsbende die in de Rif opereert wapens hebben gekocht. Khattab had uiteraard meer geld nodig voor wat hij in gedachten had, en dat geld zou moeten komen van reeds geplande overvallen op banken en geldtransporten. Met al dat geld, en al die mensen, moesten dan allerlei liquidaties en aanslagen worden gepleegd, ik noemde er al een paar.
Vermeldenswaardig is de betrokkenheid van een geheel in het zwart gehulde vrouw, van wie je alleen haar ogen ziet, verscholen achter een bril. Deze vrouw is de weduwe van een hoge al-Qaeda-man die vorig jaar in Saoedi-Arabië door de politie is doodgeschoten en die het brein achter de aanslagen in Casablanca en Madrid zou zijn geweest. De zwarte weduwe zou volgens de minister van Binnenlandse Zaken banden onderhouden met de vier rijke, gul gevende vrouwen uit Casablanca. Haar huwelijk met een bekende terrorist maakt haar natuurlijk ook verdacht, en ze draagt het soort kleding dat die verdenkingen eerder zwaarder dan lichter maakt. En toch is zij de enige die niet is gearresteerd en nog op vrije voeten is. Wel wordt zij voortdurend in de media genoemd, misschien omdat zij het goed doet op foto’s. Ze wordt ook vaak aan het woord gelaten en bepleit dan haar eigen onschuld en die van wijlen haar man.
Er zijn wel wat spullen gevonden, explosieven en chemicaliën, een enkel wapen. Waar is het bewijs van de snode plannen van deze grote en vooral onsamenhangende groep? Is het enige bewijs wat onder verhoor – marteling? – door verdachten is losgelaten? Ondertussen is het hoofd van de militaire inlichtingendienst uit zijn functie ontheven, een bekende generaal met een lange staat van dienst. Ook andere, even bekende generaals zijn vervangen en de vraag is gerechtigd of dat zogenaamde ontmantelen van de zogenaamde groep Ansar al Mehdi niet alleen maar een excuus is geweest voor bepaalde door de koning gewenste reorganisaties, een stok om de hond te slaan. Of wordt Marokko werkelijk door overal loerende terroristen bedreigd? Ja, wat is hier nu eigenlijk aan de hand?